Xe buýt trường học: Góc nhìn từ nước Mỹ

Câu chuyện về tai nạn trong xe buýt đưa đón học sinh gần đây xảy ra ở trường Gateway đã và đang làm xôn xao dư luận cả nước. Các bậc phụ huynh đang tìm cách bảo vệ con em mình bằng những phương pháp khác nhau. Có nhiều người thậm chí đang tìm cách trang bị cho con em họ những thiết bị hiện đại như đồng hồ định vị, điện thoại thông minh, máy theo dõi… Việc chuẩn bị của các phụ huynh như vậy là hoàn toàn chính đáng và nên làm trong điều kiện có thể. Tuy nhiên, từ góc nhìn của các nhà quản lý, liệu chúng ta có thể làm gì để đảm bảo an toàn hơn cho các em học sinh?

Thực tế, việc đưa học sinh đến trường bằng xe buýt ở Việt Nam chưa phổ biến như ở Mỹ. Với địa hình rộng và dân số phân bố rải rác ở nhiều nơi, học sinh đi xe buýt đến trường là một trong những việc quan trọng của quốc gia này. Hằng năm có khoảng 25 triệu học sinh ở nước Mỹ đi xe buýt đến trường. Theo thống kê của Hội đồng xe buýt trường học Hoa Kỳ, học sinh đi xe buýt trường học an toàn gấp 70 lần so với đi ô tô bình thường. Vậy điều gì làm cho việc đi xe buýt trường học ở Mỹ an toàn như vậy?

Điều đầu tiên tôi nhận thấy đó là người Mỹ đã dành một phần trong Luật An toàn giao thông của họ để viết về xe buýt trường học. Về mặt vật lý, Luật yêu cầu xe buýt trường học phải được thiết kế đặc biệt hơn để nâng cao độ an toàn cho học sinh. Một trong những tiêu chí an toàn của xe buýt là độ nặng của xe. Xe buýt trường học được thiết kế nặng hơn để giảm thiểu tai nạn khi va đập trong các va chạm giao thông. Xe buýt được sơn màu sáng để cho các phương tiện khác nhận ra dễ hơn để tránh tai nạn. Các xe buýt trường học gần đây còn được yêu cầu trang bị thêm các tính năng an toàn khác như hệ thống định vị chính xác, hệ thống phát hiện học sinh ngủ gục, camera theo dõi thời gian thực CCTV… Với sự cải tiến thường xuyên, độ an toàn của xe buýt trường học ở Mỹ sẽ ngày càng được nâng cao.

Ngoài việc thiết kế đặc biệt hơn các phương tiện chở khách thông thường, các lái xe vận hành xe buýt trường học cũng phải học thêm các lớp đào tạo dành riêng cho họ. Để được cấp chứng chỉ lái xe buýt chở học sinh, ngoài các bằng cấp tiêu chuẩn thông thường, các tài xế phải học thêm về những kiến thức xử lý trong trường hợp khẩn cấp, giúp đỡ các học sinh đặc biệt và quy trình sơ cứu.

Việc lái xe hằng ngày của tài xế cũng được nhà trường giám sát chặt chẽ. Hằng ngày, các tài xế phải thông qua một quy trình kiểm tra xe trước và sau khi hoàn thành chuyến đi. Một trong những điều thường thấy nhất của các tài xế trước khi kết thúc chuyến đi là họ phải đi vòng quanh xe từ trong ra ngoài để xác minh không có điều gì bất thường trước khi hoàn thành nhiệm vụ. Cùng với các tài xế lái xe, nhân viên nhà trường ở Mỹ cũng đóng một vai trò lớn trong việc đảm bảo an toàn cho học sinh đến trường. Các nhân viên nhà trường được yêu cầu giám sát chặt chẽ việc đưa đón học sinh đến trường và về nhà. Họ phải học qua các lớp đào tạo về an toàn giao thông.

Ở Mỹ, người đi đường bình thường cũng được yêu cầu phải học thêm về các điều kiện ưu tiên của xe buýt. Một trong những yêu cầu quan trọng nhất đó là người đi đường phải dừng phương tiện của họ khi xe buýt nâng lên biển “Stop – Dừng xe”. Biển “Stop – Dừng xe” của xe buýt có vai trò quan trọng ngang bằng với biển “Stop – Dừng xe” ở các ngã ba, ngã tư giao thông. Sau rất nhiều năm phát triển, người dân bình thường ở Mỹ đã tập được một thói quen tôn trọng xe buýt trường học. Đó có thể là một yếu tố làm cho độ an toàn của xe buýt trường học được nâng lên nhiều lần. Nước Mỹ đã bắt đầu có những xe buýt trường học đầu tiên từ gần 100 năm trước, nó đã trải qua rất nhiều thiết kế và thay đổi về cả cấu trúc vật lý của xe buýt cũng như hệ thống luật pháp. Việt Nam là nước đi sau, chúng ta hoàn toàn có thể học hỏi từ sự thay đổi đó của xe buýt trường học ở Mỹ.