Với mục tiêu: “Giải quyết tình trạng đổ rác thải xây dựng bừa bãi, không đúng nơi quy định của các nhà đầu tư, đơn vị thi công xây dựng công trình, các hộ xây dựng nhà ở riêng lẻ trên địa bàn thành phố, góp phần đảm bảo vệ sinh môi trường, an toàn giao thông, mỹ quan đô thị, sức khỏe cộng đồng và xây dựng thành phố ngày càng văn minh, xanh – sạch – đẹp”, từ ngày 2/6/2009, tại Quyết định số 13/2009/QĐ-UBND, UBND thành phố Vinh đã phê duyệt Đề án Bãi rác tập kết thải xây dựng tạm thời trên địa bàn thành phố Vinh, để thu gom, xử lý rác thải xây dựng trên địa bàn thành phố.
Vậy nhưng hơn 10 năm sau, tại Văn bản số 5328/UBND-QLĐT ngày 15/9/2020, UBND thành phố Vinh đã đánh giá thực trạng là: “Rác thải xây dựng chưa được quản lý tốt, một số dự án và các hộ gia đình kinh doanh vật liệu xây dựng hoặc các hộ cải tạo nhà thải ra không được kiểm soát chặt chẽ, rác được tập kết bừa bãi tại một số khu vực công cộng và các khu vực dân cư thưa thớt khác”. Chính vì vậy, cũng tại Văn bản số 5328/UBND-QLĐT, UBND thành phố Vinh đã đề ra một số giải pháp, yêu cầu chính quyền các phường, xã và đơn vị liên quan tập trung thực hiện.
Đáng lưu ý, với các đơn vị phường, xã thì phải tăng cường công tác tuyên truyền, vận động với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và các đoàn thể. Thực hiện công tác tuyên truyền, vận động nhân dân bằng các hình thức: phát tờ rơi, viết bài tuyên truyền qua hệ thống truyền thanh của phường, xã… để nâng cao ý thức cho người dân trong việc chấp hành đổ rác thải xây dựng đúng nơi quy định. Tại các vị trí thường xuyên có đổ rác thải xây dựng bừa bãi, lắp đặt camera giám sát để xử phạt các tổ chức, cá nhân vi phạm. Có ý kiến với các tổ chức, cá nhân khi đầu tư xây dựng các công trình liên hệ ký hợp đồng với Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An để đưa rác thải xây dựng về tập kết đúng nơi thành phố đã quy định. Riêng với UBND hai xã Hưng Hòa, Hưng Lộc, UBND thành phố Vinh yêu cầu nghiêm túc thực hiện lựa chọn địa điểm tại khu vực Đông Bắc đường 35m (giáp ranh giữa hai xã Hưng Hòa và Hưng Lộc) để quy hoạch làm bãi tập kết rác thải xây dựng tạm thời khác; báo cáo về UBND thành phố Vinh để xem xét, quyết định theo chỉ đạo tại Công văn số 4440/UBND-QLĐT ngày 7/8/2020.
Với Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An, UBND thành phố Vinh giao nhiệm vụ thực hiện quản lý, khai thác tốt các bãi tập kết rác thải xây dựng; có biện pháp đảm bảo an toàn lao động, an toàn giao thông cho người và phương tiện vận chuyển khi đổ rác tại bãi. Chủ trì phối hợp với UBND xã Nghi Liên và UBND xã Hưng Đông bàn giải pháp đề xuất UBND thành phố Vinh đưa bãi rác thải vào khai thác, sử dụng. Phối hợp với UBND xã Hưng Hòa, UBND xã Hưng Lộc để xác định vị trí, quy mô bãi tập kết rác thải xây dựng tạm thời theo chỉ đạo tại Công văn số 4440/UBND-QLĐT ngày 7/8/2020. Từng tháng, tổng hợp, báo cáo những cá nhân, tổ chức đổ rác sinh hoạt không đúng giờ; đổ rác thải xây dựng không đúng nơi quy định, trên cơ sở đó, UBND các phường, xã có trách nhiệm xử lý nghiêm theo thẩm quyền đối với các trường hợp vi phạm. Thành lập Tổ công tác làm việc trực tiếp với UBND các phường, xã để bàn giải pháp bổ sung thủ tục hợp đồng đổ rác thải giữa chủ đầu tư các công trình xây dựng và Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An…
Đội Quản lý trật tự đô thị thành phố Vinh được giao nhiệm vụ tăng cường kiểm tra việc thực hiện của các chủ đầu tư và các đơn vị thi công công trình trên địa bàn thành phố; lập Biên bản vi phạm hành chính và trình UBND thành phố Vinh xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền quy định. Với Công an thành phố Vinh, yêu cầu tăng cường quản lý, chấn chỉnh, xử lý các chủ phương tiện chở rác thải xây dựng không chấp hành đổ rác đúng nơi quy định…
Sở dĩ nói như vậy, bởi thực tế cho thấy dù những chỉ đạo của UBND thành phố Vinh tại Văn bản số 5328/UBND-QLĐT là sát, đúng nhưng kết quả đạt được lại chưa như mong muốn.
Cụ thể như việc lựa chọn địa điểm, quy hoạch thêm bãi tập kết rác thải xây dựng đến nay chưa hoàn thành. Về nội dung này, cần phải nhắc từ năm 2009 đến nay, UBND thành phố Vinh đã quy hoạch, đưa vào sử dụng một số bãi rác thải xây dựng tạm thời, như: bãi tập kết rác thải Vinh Tân, bãi tập kết rác thải Nghi Kim, bãi tập kết rác thải Hưng Đông, bãi tập kết rác thải Nghi Liên. Tuy nhiên, bãi tập kết rác thải Vinh Tân (nằm ở bờ Nam sông Vinh, gần cầu Tùng Binh) đến nay đã bị lấp đầy, phải đóng cửa đầu năm 2021. Vì vậy, chỉ phía Bắc và Tây Bắc của thành phố Vinh là có bãi tập kết rác thải, dẫn đến mất cân đối, trở thành một trong những nguyên nhân của tình trạng đổ rác thải xây dựng bừa bãi. Thế nên, việc khảo sát vị trí để quy hoạch thêm bãi tập kết là hết sức cần thiết.
Tuy nhiên, khi hỏi về nội dung này, đại diện Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An cho hay, năm 2020, đã cùng với UBND xã Hưng Hòa khảo sát, lựa chọn một số vị trí trình UBND thành phố Vinh xem xét, quy hoạch bãi tập kết. Nhưng sau đó xác định lại thì những vị trí này liên quan đến một số dự án nên đành phải dừng lại. “Hiện nay, công ty đang tập trung quản lý, khai thác bãi tập kết rác thải ở xã Nghi Kim. Còn việc lựa chọn địa điểm để quy hoạch bãi tập kết rác thải xây dựng ở khu vực giáp ranh xã Hưng Hòa và xã Hưng Lộc thì vẫn chưa thực hiện được như UBND thành phố Vinh đã chỉ đạo…” – đại diện Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An trao đổi.
Về chỉ đạo lắp đặt camera giám sát tại các vị trí thường xuyên có đổ rác thải xây dựng bừa bãi, để qua đó có thể phát hiện, xử phạt các tổ chức, cá nhân vi phạm, theo tìm hiểu thì cũng chưa đạt. Lý do vì lâu nay việc lắp đặt camera an ninh thường dựa vào nhà dân để có điện và internet thì mới có thể quản lý vận hành; trong khi đó, những khu vực có tình trạng đổ rác thải xây dựng bừa bãi thì thường cách quá xa khu dân cư. “Có lẽ phải đến khi thực hiện đề án thành phố thông minh, hệ thống camera do thành phố trực tiếp quản lý mới được đầu tư lắp đặt, vận hành bài bản được” – một lãnh đạo phường trao đổi.
Một giải pháp mà UBND thành phố Vinh đã chỉ đạo nhưng kết quả cũng chưa như mong muốn là giao UBND các phường, xã tổ chức khâu nối các tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng công trình với Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An để đưa rác thải xây dựng về tập kết đúng nơi quy định. Tìm hiểu được biết, trong năm 2020, Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An đã tổ chức phương tiện xe máy, nhân lực để thực hiện dịch vụ thu gom, xử lý rác thải xây dựng. Thế nhưng thực tế cho thấy, sự phối hợp giữa Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An và UBND các phường, xã còn chưa thực sự gắn kết nhuần nhuyễn; cá biệt còn có phường chưa biết đến dịch vụ này. Mà như thế, các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu giải tỏa rác thải xây dựng khó lòng nắm bắt được thông tin. Cụ thể như Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam, ông Trần Hoàng Tuấn khi được trao đổi đã nói: “Tôi nghĩ đây là một giải pháp tốt. Vì nếu là dịch vụ của Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An, bên cạnh chi phí thu gom, giải tỏa rác phù hợp hơn, sẽ không có tình trạng phát tán ra môi trường rác, bụi trong quá trình vận chuyển và rác thải sẽ được tập kết đúng nơi quy định. Thế nhưng, đến bây giờ phường mới biết về dịch vụ này…”.
Trở lại thực trạng quản lý thu gom, xử lý rác thải xây dựng, như chúng tôi đề cập ở bài trước, thực sự vẫn đang là vấn đề gây bức xúc xã hội, làm ảnh hưởng đến môi trường, mỹ quan đô thị, sức khỏe cộng đồng. Nếu không có sự thay đổi, mục tiêu xây dựng Đô thị loại I văn minh, xanh – sạch – đẹp của thành phố Vinh sẽ khó lòng đạt được. Để giải quyết nội dung này, chính quyền thành phố, các phường, xã cùng các đơn vị liên quan cần phải thực sự quan tâm hơn nữa để từ đó có những hành động cụ thể, quyết liệt thực hiện các giải pháp đã đề ra!
