Vấn nạn rác thải xây dựng trên tuyến đường ven sông Vinh đến với chúng tôi bắt đầu từ trao đổi của ông Trần Văn Trí – Chủ tịch UBND phường Cửa Nam. Ngày 21/3/2021, nắm thông tin về vấn đề môi trường, rác thải trên địa bàn, qua điện thoại, ông Trần Văn Trí nói: “Nhìn chung tình hình vẫn còn phức tạp. Cách đây mấy hôm, phường vừa xử phạt 3 triệu đồng đối với một trường hợp ở khối 2, trong Thành cổ Vinh vì đổ rác thải xây dựng không đúng nơi quy định. Các anh cứ lên trụ sở, chúng tôi sẽ cho cán bộ đô thị và Đội quy tắc cung cấp thông tin cùng các quyết định xử phạt trong mấy năm qua…”.
Theo hẹn đến trụ sở phường Cửa Nam, người làm việc là Phó Chủ tịch UBND phường Trần Hoàng Tuấn. Anh chưa vội đưa ra các tài liệu mà nói: “Để tôi đưa các anh đi mục kích một số điểm rác. Phường đang “đau đầu” vì vấn đề này. Việc phát hiện xử phạt đến 3 triệu đồng cho mỗi vi phạm kể cũng nặng. Thế mà vẫn có tình trạng lén lút xả trộm rác thải ở những khu vực vắng dân cư…”.
Khu vực vắng dân cư có tình trạng đổ trộm rác thải mà anh Trần Hoàng Tuấn đưa chúng tôi đến là tuyến đường ven sông Vinh. Tính từ cầu Cửa Tiền 2 cho đến đuôi hồ cá Cửa Nam (sát cầu đường sắt Bắc Nam) chỉ có chiều dài chừng dăm trăm mét nhưng đã có đến 3 bãi rác. Rác ở đây chủ yếu là loại rác thải xây dựng, gồm đất, đá, vữa, xà bần… Có những vị trí, rác đã chất thành đống, kéo dài đến vài chục mét. “Lại phải tập hợp nhân lực, thuê phương tiện thu dọn. Chúng tôi vất vả vì vấn nạn này lắm…” – Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam than thở.
Trở lại UBND phường, đưa ra một loại quyết định xử phạt vi phạm hành chính, hóa đơn nộp tiền…, anh Trần Hoàng Tuấn cho hay, tính từ năm 2020 đến nay, phường đã phạt 7 trường hợp với tổng tiền phạt 21 triệu đồng. Anh cũng cho biết, UBND thành phố có cơ chế để lại 100% tiền phạt các đối tượng vi phạm cho các phường, xã chi dùng vào công tác bảo vệ môi trường. Với phường Cửa Nam, số tiền đã xử phạt thì thưởng cho người dân phát hiện vi phạm; đồng thời hàng tháng chi dùng vào việc thuê phương tiện, nhân lực dọn rác thải mà người ta đã đổ trộm. “Tiền phạt cũng không đủ để chi. Vì có những thời điểm người ta đổ cả đống rác thải xây dựng lớn, rồi tống cả hàng chục bao phân gà xuống ao hồ nên việc thu dọn rất mất nhiều công sức…” – anh Trần Hoàng Tuấn nói.
Cũng trên tuyến đường ven sông Vinh, đoạn gần Trạm bơm Bến Thủy có lổn nhổn nhiều bãi rác thải xây dựng. Cùng thực tế khu vực này, ông Hoàng Mạnh Cường – Phó Chủ tịch UBND phường Vinh Tân cho biết, đây là vùng giáp ranh giữa phường Vinh Tân và phường Trung Đô. Do nơi đây không có nhà ở dân cư, lại sát một khu nghĩa địa thưa người qua lại, thế nên các đối tượng thường lợi dụng đêm khuya, hoặc tờ mờ sáng để đổ trộm rác thải.
Ông Hoàng Mạnh Cường cũng cho hay, địa bàn phường Vinh Tân rộng, có nhiều khu vực giáp ranh với các phường Trung Đô, Hồng Sơn, Cửa Nam và xã Hưng Chính của thành phố Vinh, xã Hưng Thịnh của huyện Hưng Nguyên nên những năm trước đây thường xuyên xảy ra tình trạng xả rác thải không đúng quy định, gây ô nhiễm môi trường. Có những khu vực, thực sự là điểm nóng ô nhiễm môi trường của thành phố Vinh. Từ khi phường Vinh Tân áp dụng biện pháp tuần tra, phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm theo quy định tại Nghị định 155/NĐ-CP thì đã giảm thiểu được số điểm ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, hiện nay tình trạng vi phạm trên địa bàn phường Vinh Tân vẫn còn tại khu vực cầu Tùng Binh (bờ Nam sông Vinh); Trạm bơm Bến Thủy (giáp ranh với phường Trung Đô), và phía sau lưng chợ Vinh (giáp ranh với phường Hồng Sơn).
Tìm hiểu, vấn nạn xả thải rác xây dựng không đúng nơi quy định từng được gióng lên trong năm 2020. Cụ thể tại Văn bản số 5328/UBND-QLĐT ngày 15/9/2020 về việc “Quản lý thu gom, xử lý rác thải xây dựng trên địa bàn thành phố Vinh” gửi các đơn vị chức năng và chính quyền các phường, xã trên địa bàn, UBND thành phố Vinh đã nêu rõ về vấn nạn này như sau: “Thời gian qua rác thải xây dựng chưa được quản lý tốt, các dự án lớn chủ đầu tư đã có phương án thu gom tìm vị trí vận chuyển, nhưng một số dự án và các hộ gia đình kinh doanh vật liệu xây dựng hoặc các hộ cải tạo nhà thải ra không được kiểm soát chặt chẽ, rác được tập kết bừa bãi tại một số khu vực công cộng và các khu vực dân cư thưa thớt khác. Các chủ đầu tư và người dân có nhu cầu giải tỏa rác thải xây dựng thường thuê các chủ phương tiện đến chở đi, còn việc các chủ phương tiện đem rác đổ đi đâu thì chủ đầu tư không quan tâm (các chủ phương tiện thường đổ trộm rác thải xây dựng bừa bãi ngay cả vỉa hè và lòng đường). Một số công trường trong quá trình xây dựng, chủ đầu tư lấy lý do là đang tập kết tạm thời để vận chuyển đi nhưng sau khi xây dựng công trình xong thì không xử lý vận chuyển. Ý thức của người dân chưa cao nên còn có hiện tượng đổ rác bừa bãi. Một số hộ gia đình còn lợi dụng việc thu gom rác thải sinh hoạt của Công ty CP Môi trường và công trình đô thị Nghệ An nên đã đổ rác thải xây dựng lẫn với rác thải sinh hoạt hoặc đổ ra vỉa hè, lòng đường và các khu vực công cộng khác, trong khi đó, chế tài xử lý chưa thực hiện nghiêm…”.
Mục đích của UBND thành phố Vinh khi nêu rõ ra thực trạng xả thải rác xây dựng bừa bãi cùng các lý do, nguyên nhân tại Văn bản số 5328/UBND-QLĐT là nhằm để công tác quản lý thu gom, xử lý rác thải xây dựng trên địa bàn được tốt hơn. Nhưng thực tế cho thấy, không chỉ hai bên tuyến đường ven sông Vinh, đoạn qua các phường Cửa Nam, Vinh Tân mới có tình trạng bừa bãi rác thải xây dựng, làm mất cảnh quan đô thị, gây ô nhiễm môi trường mà thực trạng ấy còn diễn ra tại nhiều tuyến đường khác. Ví như đường Nguyễn Sỹ Sách, đoạn mới được xây dựng nối đến hồ điều hòa Kênh Bắc (thuộc hai phường Hưng Dũng, Hưng Lộc) có không ít rác thải xây dựng, đồ dùng gia dụng cũ hỏng cùng rác thải sinh hoạt,… vứt, đổ bừa bãi hai bên vỉa hè, hành lang đường.
Đường 35m nối Quốc lộ 46 đến đường ven sông Lam qua hai xã Hưng Lộc, Hưng Hòa cũng có những bãi chứa thải xây dựng tự phát dọc hành lang, dưới bờ ruộng, và trên đường nội đồng. Đường Nguyễn Viết Xuân, tại khu vực sát tường rào Trường Đại học Kỹ thuật Vinh (thuộc phường Hưng Dũng) đang là nơi chứa thải xây dựng. Hay như trên đường ven sông Lam, đoạn gần kho xăng dầu, dù có cắm một loạt biển “Cấm đổ rác” nhưng vẫn đang là điểm nóng xả rác thải xây dựng…
Ngày 2/5/2021, Bí thư Đảng ủy phường Vinh Tân, ông Nguyễn Trung Dũng (facebook Nguyen Trung Dung) đăng trên trang “Vì một thành phố Vinh sạch đẹp” một số hình ảnh chuyển tải thông tin phường Vinh Tân đang làm sạch một tuyến đường có tình trạng rác thải xây dựng đổ bừa bãi hai bên hành lang. Cùng với đó là status: “Địa bàn giáp ranh Vinh Tân – Trung Đô. Thật khó cho đội quy tắc đô thị, chỉ với 2 người quản lý cả phường đã khó, giáp ranh với 4 phường còn khó hơn! Và đây là cái kết mỗi tháng. Buồn cho cái ý thức một bộ phận người dân!” .
Hỏi nguyên do, Bí thư Đảng ủy phường Vinh Tân cho biết, dù ngày 2/5/2021 đang là ngày nghỉ lễ nhưng vì khu vực giáp ranh giữa địa bàn phường Vinh Tân và Trung Đô có quá nhiều rác thải xây dựng nên phường đã phải tổ chức nhân lực, xe máy thực hiện thu dọn. Ông Nguyễn Trung Dũng trao đổi: “Tôi đưa lên trang “Vì một TP Vinh sạch đẹp” nội dung này là để cộng đồng có ý thức hơn với công tác bảo vệ môi trường. Thời gian qua, phường đang tập trung cho công tác bầu cử Đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp cũng như phòng chống dịch bệnh Covid-19. Trong khi đó, địa bàn Vinh Tân rộng, có nhiều khu vực giáp ranh nhưng chỉ có hai cán bộ quy tắc đô thị, ngoài nhiệm vụ tuần tra, phát hiện các hành vi xả thải rác không đúng nơi quy định để kịp thời xử lý thì còn nhiều việc khác phải làm. Mặt khác, các đối tượng đổ trộm rác thải thường lợi dụng những lúc đêm khuya vắng vẻ để thực hiện hành vi nên người dân không biết để báo. Những vấn đề này đã dẫn đến khó khăn trong công tác bảo vệ môi trường ở Vinh Tân…”
(Còn nữa)
