P.V: Thưa thiếu tướng, trong không khí cả nước chuẩn bị các công việc tiến tới Đại hội XIII của Đảng, đề nghị thiếu tướng cho biết bối cảnh trong nước và quốc tế hiện nay có gì khác với Đại hội XII trước đây?
Thiếu tướng Lê Văn Cương: So với các kỳ đại hội trước, như Đại hội XII năm 2015, thì năm 2020 này có nhiều điểm khác biệt cả về quốc tế và trong nước.
Về mặt quốc tế, có 3 điểm, kinh tế thế giới năm 2015 khá ổn định, phát triển tương đối tốt. Ngược lại năm 2020 nền kinh tế thế giới ở trong tình trạng bấp bênh, khó đoán định, một số nhà kinh tế thế giới từng đoạt Giải Nobel, cho rằng nền kinh tế thế giới đang ủ bệnh. Đây là hậu quả của cuộc chiến tranh thương mại Mỹ -Trung, bên cạnh đó kinh tế thế giới cũng diễn ra 2 xu hướng, xu hướng toàn cầu hóa đối đầu với xu hướng mang tính dân túy bảo hộ, ưu tiên song phương, từ chối các đa phương. Hai điều này làm cho kinh tế thế giới có thể rơi vào trạng thái suy thoái trong những năm tới đây.
Về mặt chính trị, các mối quan hệ lớn chi phối thế giới như quan hệ Mỹ -Trung, Mỹ – Nga… năm 2015 là tương đối ổn định. Việc Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp, Đức cùng nhau đạt được thỏa thuận P5+1 năm 2015 là đỉnh cao tạo sự thỏa thuận về hòa bình ở Trung Đông. Năm 2020 này, quan hệ Mỹ – Trung rơi vào đối đầu, quan hệ Mỹ – Nga, Mỹ – Iran cũng hết sức căng thẳng. Đặc biệt là những ngày đầu năm 2020, chính quyền Donald Trump đã đưa ra bản kế hoạch hòa bình Trung Đông, đi ngược lại mong muốn của các nước ở Trung Đông, nguy cơ tạo ra cuộc bạo lực mới.
Về môi trường sinh thái, năm 2020, tình hình thiên tai, dịch bệnh diễn ra bất thường, dữ dội chưa từng có. Trong đó dịch bệnh Corola trở thành vấn đề toàn cầu, Tổ chức Y tế thế giới phải báo động đỏ về dịch bệnh này.
Nói tóm lại, năm 2020 có nhiều diễn biến phức tạp, bất ổn, khó đoán định hơn năm 2015. Nhìn chung bối cảnh quốc tế có nhiều diễn biến không thuận lợi.
Về bức tranh trong nước thì ngược lại so với năm 2015. Sau gần 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII, về kinh tế Việt Nam 3 năm liền (2017, 2018, 2019) có bước tăng trưởng cao với 6,9%, 7,03%, 7,02% . Đây có thể nói là đỉnh cao về phát triển kinh tế kể từ năm 2000 đến nay. Về ngoại giao, trong các năm vừa qua chúng ta cũng gặt hái nhiều thành tựu lớn.
Năm 2017, tổ chức thành công Hội nghị APEC ở Đà Nẵng, năm 2018 tổ chức thành công Diễn đàn kinh tế thế giới tại Hà Nội, đến mức độ Chủ tịch Diễn đàn kinh tế thế giới công khai thừa nhận trong 27 năm vừa rồi, thì đây là năm Diễn đàn thành công nhất trên mọi phương diện. Năm 2019, chúng ta bảo vệ thành công cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ – Triều… Những việc làm của Việt Nam đã lan tỏa khắp thế giới, kết quả là giữa năm 2019, Việt Nam được bầu là thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc với số phiếu bầu gần như tuyệt đối.
Có thể nói, từ năm 1986 bắt đầu quá trình đổi mới và từ năm 2000 đến bây giờ, chưa bao giờ thế và lực của Việt Nam lại lớn mạnh như hiện nay, như đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nói. Hơn bao giờ hết chúng ta đang có một vận hội lớn, cơ hội mới để phát triển.
Năm 2020, là năm đất nước ta đã khẳng định được vị trí, tạo ra uy tín trên thế giới, cho phép chúng ta kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Như vậy, bối cảnh thế giới có nhiều khó khăn, nhưng trong nước do thực hiện thắng lợi của Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, chúng ta đã tạo ra thế và lực mới, cho phép chúng ta có khả năng vượt qua mọi thách thức của tình hình quốc tế và tận dụng mọi cơ hội để phát triển.
P.V: Qua theo dõi quá trình chuẩn bị Đại hội XIII của Đảng, thiếu tướng có thể cho biết một vài cảm nhận về quá trình chuẩn bị này?
Thiếu tướng Lê Văn Cương: Qua quan sát quá trình chuẩn bị Đại hội XIII của BCH Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, mà trực tiếp là những phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, tôi thấy so với các kỳ đại hội trước, quá trình chuẩn bị lần này có 2 điểm khác rất lớn, tạo dấu ấn riêng.
Có thể nói Đại hội XIII của Đảng được chuẩn bị không chỉ trong năm 2020, mà chính thức bắt đầu từ năm 2017, 2018, 2019, mà đỉnh cao là năm 2018, 2019. Chuẩn bị cho Đại hội XIII, trong vòng 3 năm vừa qua Đảng ta đã ra các Nghị quyết về đấu tranh phòng, chống, đẩy lùi tệ tham nhũng, quan liêu, lãng phí và bài trừ việc tự diễn biến, tự suy thoái trong Đảng. Nhà nước cũng đã ban hành nhiều Bộ luật trực tiếp liên quan đến đấu tranh chống tham nhũng. Chưa bao giờ trong vòng 3 năm mà chúng ta đã có nhiều Nghị quyết của Đảng, nhiều Bộ luật thông qua, tất cả đều liên quan đến công tác phòng, chống tham nhũng. Chính điều này là sự chuẩn bị tốt cho Đại hội XIII của Đảng.
Trong những năm qua, cuộc đấu tranh chống tham nhũng dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, cuộc đấu tranh này đã bước sang một bước ngoặt mới. Chỉ trong gần 3 năm gần 90 cán bộ cao cấp thuộc diện Trung ương quản lý đã bị xử lý, trong đó có 2 Ủy viên Bộ Chính trị, 2 Phó Thủ tướng, 9 Bộ trưởng, nhiều Bí thư, Chủ tịch thành phố, tỉnh; hàng chục Ủy viên Trung ương bị kỷ luật. Thực chất đây là sự chuẩn bị thiết thực nhất, hiệu quả nhất, chính điều này đã củng cố niềm tin của người dân, của đảng viên đối với Đảng. Không khí phấn khởi đã bao trùm trong quá trình chuẩn bị Đại hội Đảng lần thứ XIII.
Điểm thứ 2, là quá trình chuẩn bị Đại hội XIII, hai lực lượng chủ công, nòng cốt, xung kích trong cuộc đấu tranh đẩy lùi tham nhũng, tha hóa là Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng, Bộ Công an, chưa bao giờ hai lực lượng này lại hoạt động hết công suất như hiện nay. Hai lực lượng này đã phối hợp tiến hành rà soát tất cả quá trình tiến hành chuẩn bị Đại hội Đảng, và kiên quyết loại bỏ những đảng viên, cán bộ, kể cả những cán bộ cao cấp vi phạm bị kỷ luật, hoặc uy tín thấp, kiên quyết đưa những phần tử này ra khỏi đội ngũ cơ cấu đại hội, thực hiện nghiêm chỉ thị chống chạy chức, chạy quyền. Chúng ta quyết tâm làm sạch bộ máy trước khi bước vào đại hội. Thông thường những vụ không lớn trước đây thường không đưa vào cấp ủy, nhưng nay đã xử lý trước đại hội, đây là cách làm hoàn toàn mới. Với tư tưởng này, chúng ta phấn đấu khi bước vào đại hội có một đội ngũ cấp ủy từ xã, phường đến Trung ương đều trong sạch, tận tâm với công việc, với đất nước. Chính điều này cũng tạo ra một làn sóng phấn khởi trong nhân dân, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng.
P.V: Thiếu tướng có thể nêu một vài điểm nhấn của Văn kiện Đại hội XIII có gì mới so với các kỳ đại hội trước?
Thiếu tướng Lê Văn Cương: Có thể nói, khung các vấn đề đưa vào Văn kiện đại hội các kỳ thường giống nhau. Đó là đánh giá tình hình 5 năm, ưu điểm, khuyết điểm; Nhiệm kỳ tới về thời cơ, thách thức, những vấn đề về chính sách phát triển kinh tế, xây dựng Đảng, đối ngoại, an ninh, quốc phòng, văn hóa, giáo dục… Văn kiện Đại hội XIII này cũng vậy. Ngày 7/2/2020 vừa qua, đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã họp Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIII. Tại cuộc họp này, đồng chí Tổng Bí thư đã yêu cầu ban biên soạn tiếp tục lấy ý kiến của người dân, cán bộ, đảng viên, các cán bộ lão thành, các nhà khoa học để tiếp tục hoàn thiện, bổ sung, đến tháng 3/2020 là có văn bản để đại hội đảng bộ các cấp cơ sở tiến hành.
Qua theo dõi, các kỳ họp tiểu ban văn kiện và ý kiến phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhân dịp kỷ niệm 90 năm thành lập Đảng, tôi có cảm nhận có 2 vấn đề “xương sống” được nhấn mạnh có thể xem là trọng tâm của Đại hội XIII của Đảng. Đó là tiếp tục thực hiện có kết quả cao nhất, đạt mục đích, mục tiêu đặt ra các Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII), Trung ương 6 (khóa XII), Chỉ thị nêu gương 08. Tư tưởng xuyên suốt của Đại hội XIII về xây dựng Đảng là tuyệt đối, phải đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống tham nhũng, tha hóa, tự chuyển biến trong nội bộ. Đây là điểm nhấn về xây dựng Đảng. Chưa có một văn kiện đại hội nào trước đây đặt ra vấn đề một cách quyết liệt, rõ ràng, với quyết tâm chính trị cao như đại hội này. Tôi cho điểm nhấn đầu tiên là quyết tâm chính trị rất cao của Đảng đẩy lùi tham nhũng, tha hóa, quyết tâm làm cho bộ máy trong sạch, gần dân, vì dân, thực hiện theo lời dạy của Bác Hồ, ở nước ta, mọi quyền lợi thuộc về nhân dân, mọi lực lượng ở nhân dân, Đảng ta không có lợi ích riêng, mọi hoạt động của Đảng vì lợi ích của nhân dân.
Điểm nhấn thứ 2 là về kinh tế, Đại hội XIII quyết tâm đưa ra một Nghị quyết với quyết tâm cao của toàn Đảng, đó là khai thông mọi ách tắc, để tận dụng mọi nguồn lực có thể, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cả trong và ngoài nước để phát triển kinh tế, vì thời gian chúng ta không còn nhiều. Với hướng đích năm 2045, Việt Nam trở thành nước công nghiệp phát triển, với thu nhập bình quân 30.000 đôla/người. Vì thế, nhiệm kỳ 2020 – 2025 là nhiệm kỳ bản lề, phải tạo bước đột phá về kinh tế. Mà muốn đột phá về kinh tế, dứt khoát phải khai thác mọi nguồn lực, từ thể chế, từ đội ngũ cán bộ ở cấp xã, phường, đến tỉnh, Trung ương phải khai thông, tạo mọi điều kiện để người dân tham gia sản xuất, kinh doanh, tạo mọi điều kiện tốt nhất để thu hút đầu tư từ nước ngoài.
Đây cũng là thời cơ vàng để chúng ta tiếp thu vốn đầu tư từ nước ngoài. Từ cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung, sẽ có hàng chục, hàng trăm tập đoàn công nghệ cao tìm đến Việt Nam đầu tư. Chúng ta phải tạo điều kiện tốt nhất để nước ngoài vào đầu tư, tận dụng cơ hội của quốc tế đem lại.
Đây là hai điểm cột trụ, hay có thể gọi là đường ray để con tàu Việt Nam chạy trên đó trong những năm sắp tới.
P.V: Từ nghiên cứu quá trình chuẩn bị Đại hội XIII của Đảng nói chung, thiếu tướng có liên hệ gì với quê hương Nghệ An?
Thiếu tướng Lê Văn Cương: Có 2 cảm nhận tôi xin chia sẻ với bạn đọc báo Nghệ An. Ngày 11/1/2020 (tức ngày 17 tháng Chạp năm Kỷ Hợi), Tỉnh ủy Nghệ An, UBND tỉnh, MTTQ tỉnh Nghệ An, dẫn đầu là đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Thanh Quý đã ra Hà Nội gặp các cán bộ cao cấp người Nghệ An đang công tác, sinh sống tại Hà Nội. Tại cuộc gặp này, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đã thông báo với những người con quê hương ở Hà Nội về tình hình ở quê nhà, cho thấy trong năm 2019, Nghệ An đã có bước phát triển hơn hẳn những năm trước. Đảng bộ và nhân dân Nghệ An đã tạo bước phát triển khá, với tinh thần là tất cả vì sự phát triển của Nghệ An. Đây là bức tranh của Nghệ An trước khi chuẩn bị Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX.
Một cảm nhận thứ hai là tất cả những người dự cuộc gặp mặt này đều thấy đồng chí Bí thư, Chủ tịch tỉnh trình bày toàn cảnh của một tỉnh với 3,4 triệu dân, về những thuận lợi, khó khăn, thách thức, những thành tựu đạt được, những hạn chế yếu kém, một cách rõ ràng, mạch lạc, nắm rất chắc mọi vấn đề. Sau buổi gặp mặt này, chúng tôi cảm thấy vui mừng và có một niềm tin rằng Nghệ An trong năm 2020 và những năm tiếp theo nữa chắc chắn sẽ có bước phát triển mới, nhiệm kỳ 2020 – 2025 Nghệ An sẽ “cất cánh”.
Tôi cho rằng, cũng giống như quá trình chuẩn bị cho Đại hội XIII của Đảng, Nghệ An sẽ tiếp tục xây dựng củng cố bộ máy, cấp ủy, chính quyền trong sạch từ xã, huyện, đến toàn tỉnh. Nghệ An là vùng đất có nhiều điều kiện thuận lợi, nguồn nhân lực dồi dào, trí tuệ cao, đất rộng, hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông thuận lợi, với tư cách là người con xa quê hương, tôi mong muốn rằng cấp ủy, chính quyền và nhân dân Nghệ An chúng ta tiếp tục tạo môi trường thuận lợi nhất để phát triển kinh tế, đặc biệt là tạo điều kiện cho các tập đoàn công nghệ cao của Mỹ, Nhật Bản, châu Âu vào Nghệ An đầu tư. Tôi mong muốn rằng những năm 2024, 2025 du khách cả nước về Nghệ An sẽ mua những sản phẩm điện của Nghệ An chứ không phải chỉ đơn giản là những mặt hàng, sản phẩm thông thường. Làm sao để tạo được dấu ấn phát triển kinh tế của Nghệ An trong 5 năm tới. Đó là mong muốn, hy vọng và cũng tin tưởng rằng Nghệ An sẽ làm được điều này, xứng đáng với quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh và các bậc tiền bối cách mạng.
Năm 2020, chúng ta kỷ niệm 90 năm Xô viết Nghệ Tĩnh, mong muốn cấp ủy, chính quyền, nhân dân Nghệ An phát huy hào khí của Xô viết Nghệ Tĩnh, biến Nghệ An thành một tỉnh giàu, kiểu mẫu ở khu vực Bắc miền Trung.
Là một nhà nghiên cứu, đồng thời là cộng tác viên của Báo Nghệ An, tôi cho rằng Báo Nghệ An đã đồng hành và làm tốt vai trò là “tiếng nói của Đảng, chính quyền và nhân dân Nghệ An”, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế, chính trị của tỉnh nhà trong thời gian qua, là một tờ báo Đảng trong tốp đầu của 63 tỉnh, thành, đó là một điều đáng tự hào. Các bạn đã làm tốt nhiệm vụ của mình, nhưng tôi cũng mong rằng, trong quá trình tuyên truyền về đại hội Đảng các cấp, cũng như trong các năm tiếp theo, Báo Nghệ An sẽ có thêm nhiều bài viết về các điển hình tiên tiến, nhiều gương sáng hơn nữa trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng, trong phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục, đảm bảo an ninh… và cả những gương điển hình ở các tỉnh khác. Theo tôi, trong bối cảnh hiện nay, việc khơi dậy, nêu nhiều gương sáng, điển hình tốt, giúp chúng ta học tập, rút kinh nghiệm, góp phần củng cố lòng tin, giúp chúng ta ngày càng phát triển, hoàn thiện hơn.
PV: Xin cảm ơn thiếu tướng!
