Nghệ An là địa phương có bề dày truyền thống cách mạng, vừa là tiền tuyến, vừa là hậu phương trong các cuộc chiến tranh giải phóng và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Đây là nền tảng để tỉnh xây dựng thế trận và nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc, đồng thời tạo động lực quan trọng góp phần phát triển kinh tế
Trải qua gần 75 năm, từ những ngày đầu của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, quân và dân Nghệ An đã có mặt ở những điểm đầu, trên các mặt trận và đã có nhiều chiến công lớn, góp phần cùng nhân dân cả nước làm nên thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại, lập nên Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.
Trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Nghệ An vừa là tiền tuyến lớn của miền Bắc, vừa là hậu phương trực tiếp của tiền tuyến lớn miền Nam và cách mạng Lào anh em, hàng vạn quân và dân Nghệ An đã kiên trì, bền bỉ vượt qua mọi khó khăn, gian khổ và hy sinh, tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu trên các chiến trường, cùng với cả nước chiến đấu để giành lại độc lập tự do cho Tổ quốc. Những chiến công mà quân và dân Nghệ An làm được đã góp phần quan trọng tạo nên thắng lợi của 2 cuộc kháng chiến cứu nước. Năm 1975, miền Nam hoàn toàn được giải phóng, Tổ quốc được thống nhất. Cán bộ, chiến sỹ LLVT tỉnh vừa tập trung chăm lo xây dựng củng cố lực lượng, tập trung huấn luyện để đáp ứng yêu cầu mới của sự nghiệp cách mạng, đồng thời cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân bắt tay vào khắc phục hậu quả của chiến tranh, đẩy mạnh phát triển kinh tế – xã hội. Khi chiến tranh biên giới xảy ra, hàng vạn cán bộ, chiến sỹ con em Nghệ An lại tiếp tục lên đường, vượt qua mọi gian khổ và ác liệt để chi viện cho chiến trường trong nước và nước bạn Lào, Campuchia, đồng thời phối hợp giữa các lực lượng chủ động tấn công, truy quét, trấn áp bọn phản động gây rối trật tự trị an và phá tan các âm mưu chống phá cách mạng nước ta.
Bước vào thời kỳ đổi mới đất nước, trước những đòi hỏi của thực tiễn và những biến động phức tạp của tình hình trong nước, khu vực và trên thế giới, quân và dân Nghệ An vẫn tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng và giữ vững bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định mục tiêu lý tưởng cách mạng của Đảng theo chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, LLVT tỉnh không ngừng trưởng thành cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, luôn luôn sẵn sàng chiến đấu. Đồng thời tích cực chủ động tham mưu có hiệu quả các hoạt động về xây dựng, phát triển kinh tế – xã hội, củng cố QP, AN.
Ghi nhận những kết quả trong gần 75 năm, quân và dân Nghệ An đã được Đảng và Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý: 246 tập thể và cá nhân Anh hùng LLVT nhân dân, hơn 500.000 huân, huy chương các loại, 2.630 Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Tỉnh Nghệ An có hơn 45.000 liệt sỹ, gần 61.000 thương, bệnh binh.
LLVT tỉnh Nghệ An qua gần 75 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành đã xây đắp nên những truyền thống rất vẻ vang như: Tuyệt đối trung thành với Đảng, với chế độ XHCN, với nhân dân, sẵn sàng chiến đấu vì nước, vì dân, bền bỉ chịu đựng gian khổ, quyết đánh và biết đánh thắng mọi kẻ thù; luôn gắn bó máu thịt với nhân dân, thực sự làm nòng cốt cho toàn dân đánh giặc và xây dựng thế trận nhân dân ở địa phương, cùng cả nước, vì cả nước thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ cách mạng; đoàn kết quốc tế trong sáng, thủy chung, nhất là với nhân dân và Quân đội Lào anh em. Hiện nay, trước những thay đổi nhanh và biến động phức tạp của tình hình thế giới, khu vực cũng như những khó khăn, thách thức về kinh tế – xã hội trong nước, LLVT tỉnh Nghệ An tiếp tục là lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền QPTD, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, là chỗ dựa vững chắc của cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương.
Phát huy truyền thống cách mạng, nhận thức rõ mục đích, ý nghĩa đặc biệt quan trọng của nhiệm vụ xây dựng nền QPTD trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, những năm qua công tác xây dựng nền QPTD trên địa bàn tỉnh luôn được cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các ban, ngành, đoàn thể các cấp quan tâm, triển khai toàn diện trên các lĩnh vực và đạt được những kết quả quan trọng, cụ thể:
Tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện đầy đủ các văn bản của Trung ương về xây dựng nền QPTD, thực hiện nhiệm vụ QP, AN và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Tỉnh ủy Nghệ An đã ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TU về “Lãnh đạo công tác QP&AN trong tình hình mới”, Chỉ thị số 05-CT/TU về “Tăng cường bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới và vùng biển của tỉnh Nghệ An trong tình hình mới” và xây dựng chương trình hành động thực hiện các nghị quyết của Trung ương về xây dựng nền QPTD. Đồng thời, lãnh đạo UBND tỉnh Nghệ An ban hành nhiều đề án xây dựng, củng cố thế trận QPTD trên địa bàn tỉnh.
Cấp ủy, chính quyền các cấp đã tập trung chỉ đạo làm tốt công tác tuyên truyền, quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ xây dựng nền QPTD cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Kết hợp với tuyên truyền, giáo dục thông qua các chuyên trang, chuyên mục về QPTD trên các báo, đài và phương tiện thông tin đại chúng.
Công tác bồi dưỡng, giáo dục kiến thức QP, AN luôn được chú trọng và ngày càng nâng cao hiệu quả.
LLVT tỉnh thường xuyên được cấp ủy, chính quyền các cấp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện tốt trong từng khâu, xây dựng LLVT nhân dân ngày càng vững mạnh theo phương châm “tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.
Lực lượng DQTV được tỉnh xây dựng theo phương châm “vững mạnh, rộng khắp” theo đúng Thông tư số 33/2016/TT- BQP với 841 cơ sở DQTV. Bên cạnh đó, những năm qua cấp ủy, chính quyền và các ban, ngành, đoàn thể các cấp thường xuyên quan tâm, phối hợp, lãnh đạo chỉ đạo thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với thương binh, gia đình liệt sỹ, người có công, chính sách hậu phương Quân đội và công tác tìm kiếm, quy tập mộ liệt sỹ.
Hoạt động kết hợp KT-XH với quốc phòng, quốc phòng với KT-XH, quốc phòng với an ninh, đối ngoại trong những năm qua là một trong những vấn đề luôn được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm, xác định là nội dung trọng yếu và tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Tỉnh đã tập trung hoàn thành quy hoạch thế trận quân sự, triển khai các dự án, hạng mục công trình dân sinh kết hợp phục vụ nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế biển theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa IX) về “Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020”, vừa kết hợp sản xuất với bảo đảm QP&AN, chủ quyền quốc gia trên biển. Tiếp tục phát huy, giữ vững mối quan hệ đoàn kết hữu nghị đặc biệt với 3 tỉnh của nước bạn Lào có chung đường biên giới, thực hiện tốt công tác đối ngoại nhân dân, giữ vững an ninh biên giới.
Xây dựng tiềm lực chính trị tinh thần gắn với xây dựng hệ thống chính trị, khối đại đoàn kết toàn dân, cơ sở vững mạnh toàn diện đi vào nền nếp, vững chắc, thường xuyên giữ vững nguyên tắc Đảng lãnh đạo LLVT “tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt”; triển khai hiệu quả các giải pháp xây dựng các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và đảng viên. Thực hiện nghiêm Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, Quy định số 101-QĐ/TW của Ban Bí thư về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt”.
Công tác phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức, đoàn thể địa phương trong xây dựng nền QPTD, giao lưu, kết nghĩa, giúp đỡ các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn thường xuyên được lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả. Duy trì thường xuyên hoạt động ký kết phối hợp giữa cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, LLVT trong thực hiện nhiệm vụ quân sự.
Chủ động nắm chắc tình hình, thực hiện có hiệu quả các biện pháp nhằm ngăn ngừa, đấu tranh làm thất bại âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực phản động, thù địch. Làm tốt công tác bảo đảm an ninh biên giới, vùng miền núi, dân tộc; bảo vệ an toàn tuyệt đối các mục tiêu trọng điểm, các sự kiện chính trị xã hội lớn của đất nước và các đoàn lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đoàn khách quốc tế đến Nghệ An.
Việc tổ chức các hoạt động nhân ngày hội Quốc phòng toàn dân hằng năm được duy trì thường xuyên với nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, sáng tạo, hướng đến tất cả các đối tượng, mọi lứa tuổi. Qua đó, tạo sức lan tỏa rộng rãi, không ngừng nâng cao nhận thức về công tác QP, AN cho công chức, viên chức và mọi tầng lớp nhân dân, góp phần xây dựng nền QPTD ngày càng vững mạnh.
Kết quả mà tỉnh Nghệ An đạt được trong xây dựng, củng cố nền QPTD vững mạnh trong những năm qua là rất quan trọng. Dù vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhưng kết quả nổi bật trên vẫn là những điểm sáng nhất, giữ vai trò quyết định trong giữ vững ổn định tình hình ANCT – TTATXH trên địa bàn, khối đại đoàn kết toàn dân được tăng cường, thế trận QPTD, thế trận an ninh nhân dân được củng cố vững mạnh, đó là những nền tảng rất cơ bản tạo môi trường, điều kiện thuận lợi và động lực để KT – XH của tỉnh tiếp tục ổn định và có bước phát triển.
Trong những năm tới, dự báo tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp mới. Các thế lực thù địch, phản động luôn xác định Nghệ An là địa bàn trọng điểm để chống phá, tình hình an ninh nông thôn, an ninh đô thị, an ninh biên giới, hoạt động của các loại tội phạm trên các tuyến biên giới có chiều hướng ngày càng phức tạp và gia tăng… Từ tình hình trên, để tiếp tục xây dựng nền QPTD vững mạnh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN và tạo động lực phát triển KT – XH, thời gian tới cần tiếp tục quán triệt và thực hiện đồng bộ, có hiệu quả một số chủ trương và giải pháp sau:
Thứ nhất: Tập trung xây dựng tiềm lực quốc phòng, đặc biệt coi trọng tiềm lực chính trị tinh thần. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp; nâng cao nhận thức trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn dân đối với nhiệm vụ xây dựng nền QPTD trong tình hình mới.
Thứ hai: Tiếp tục xây dựng thế trận QPTD vững chắc gắn với thế trận ANND, xây dựng KVPT vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống.
Thứ ba: Tập trung xây dựng LLVT nhân dân vững mạnh, có chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu cao, thực sự là lực lượng làm nòng cốt trong xây dựng và hoạt động của nền QPTD.
Thứ tư: Kết hợp chặt chẽ, hiệu quả nhiệm vụ phát triển KT-XH với củng cố QP&AN, đối ngoại; tăng cường hợp tác với các tỉnh có chung đường biên giới của nước bạn Lào.
Thứ năm: Làm tốt công tác sơ, tổng kết, đánh giá, nắm chắc tình hình và dự báo kịp thời.