Trước tình trạng người dân hai bên Đại lộ Vinh – Cửa Lò đang mua, bán đất tràn lan, UBND tỉnh đang tăng cường rà soát, kiểm soát việc chuyển nhượng. Tuy vậy, để sớm ổn định tình hình, các cơ quan chức năng cần sớm hoàn thành và công bố quy hoạch vùng để tránh nguy cơ vỡ quy hoạch tổng thể cũng như những phát sinh không đáng có liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng sau này.
Dự đoán được câu chuyện khi dự án triển khai, nhiều nhà đầu cơ, người dân sẽ có tâm lý “ăn theo” Dự án Đại lộ Vinh – Cửa Lò, đẩy giá đất lên cao gây khó khăn cho công tác quản lý, từ năm 2016, UBND tỉnh đã chủ động đưa ra giải pháp kiểm soát việc mua, bán đất thuộc khu vực dự án. Cụ thể, tại Công văn số 4886 ngày 8/7/2016, UBND tỉnh yêu cầu từ ngày 15/7/2016, dừng việc xem xét chủ trương đầu tư khảo sát địa điểm, cho thuê đất thực hiện dự án giao đất mới, kể cả đất ở và đất giao sản xuất trong khu vực quy hoạch trục đại lộ phạm vi mặt cắt ngang 1.200m – tính từ tim trục đại lộ sang mỗi bên là 600m. Đồng thời, tạm dừng thực hiện các dự án trong phạm vi này để thực hiện điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng toàn tuyến (trừ các dự án tái định cư để phục vụ thi công Dự án Đại lộ Vinh – Cửa Lò và những dự án đã triển khai xây dựng cơ bản hoàn thành theo quy hoạch chi tiết đã phê duyệt).
Tiếp đó, sau khi có điều chỉnh quy mô dự án, tại Công văn số 3496 ngày 23/5/2018, UBND tỉnh có ý kiến: Trong quá trình lập và phê duyệt quy hoạch chi tiết hai bên Đại lộ Vinh – Cửa Lò, tăng cường công tác quản lý đất đai, giám sát thực hiện quy hoạch, đầu tư xây dựng trong phạm vi lập quy hoạch; tạm dừng xem xét và thực hiện các dự án trong phạm vi này; cấm chuyển nhượng đất đai, dự án (bao gồm đất ở, đất nông nghiệp giao khoán, đất giao thực hiện dự án), đảm bảo giữ nguyên hiện trạng đất đai hai bên đại lộ thuộc phạm vi quy hoạch.
Ngày 28/9/2018, sau khi xem xét đề nghị của Ban Pháp chế, Hội đồng nhân dân tỉnh và Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh tiếp tục yêu cầu các sở ngành liên quan, UBND thành phố Vinh, huyện Nghi Lộc, thị xã Cửa Lò rà soát hiện trạng về dân cư, công trình, dự án trong phạm vi ranh giới, tăng cường công tác quản lý đất đai, kiểm soát chặt chẽ việc mua, bán, chuyển nhượng đất đai đảm bảo quy định pháp luật, có giải pháp hạn chế xáo trộn hiện trạng cho đến khi đồ án quy hoạch được phê duyệt.
Có thể nói rằng các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh đều hướng tới mục đích chung là tăng cường công tác quản lý quy hoạch, phát huy hiệu quả đầu tư dự án trục Đại lộ Vinh – Cửa Lò. Mặc dù có ý kiến cho rằng, một số văn bản của UBND tỉnh đã hạn chế quyền sử dụng đất của người dân ở hai bên Đại lộ Vinh – Cửa Lò, tuy nhiên, nhìn ở góc độ quản lý đất đai đối với một dự án trọng điểm thu hút sự quan tâm của người dân, giới đầu cơ thì những văn bản trên là cần thiết. Bởi thực tế nhãn tiền từ nhiều dự án lớn ở các địa phương trên cả nước thì khu vực nào có thông tin quy hoạch đều được chuyển nhượng phức tạp, đẩy giá đất lên cao, gây hỗn loạn thị trường, khó khăn cho công tác quản lý đất đai.
Tuy nhiên, đối với Dự án Đại lộ Vinh – Cửa Lò cũng cần phải linh hoạt đối với những trường hợp chuyển nhượng đáp ứng nhu cầu thiết yếu, chính đáng của người dân. Chẳng hạn trường hợp bà Nguyễn Thị Mơn ở xóm 21, xã Nghi Phú (thành phố Vinh) có mảnh đất 260,2m2 đã được cấp quyền sử dụng đất năm 2013. Hiện nay do tuổi cao sức yếu (bà Mơn sinh năm 1930) nên có nguyện vọng tách diện tích đất ở là 53,2m2 cho con đang sử dụng thửa đất liền kề để nhập thành một lô đất ở kích thước lớn hơn. Bà đã làm hồ sơ tách đất cho con gửi các cấp chính quyền theo hướng dẫn để làm thủ tục đất đai theo quy định. Theo bà Mơn, sau khi kiểm tra thực địa, đối chiếu các quy hoạch liên quan thửa đất và kết luận phù hợp quy hoạch, đất sử dụng vào mục đích đất ở cho phép tách thửa. Tuy nhiên, UBND thành phố Vinh lấy lý do là thửa đất của bà nằm trong quy hoạch Khu chức năng thể dục thể thao, cây xanh; nằm trong phạm vi nghiên cứu Đại lộ Vinh – Cửa Lò (cách khoảng 260m so với chỉ giới đường đỏ Đại lộ Vinh – Cửa Lò quy hoạch rộng 165m) nên phải chờ ý kiến của tỉnh.
Ông Võ Văn Hùng – Phó Chủ tịch UBND thị xã Cửa Lò cho biết: Theo Công văn số 3226 ngày 12/5/2017 của UBND tỉnh giao UBND các địa phương trong phạm vi ảnh hưởng của dự án không quy hoạch các lô đất ở, khu tái định cư mới, kể cả mở rộng dân cư đã có trong phạm vi 300m dọc hai bên lộ giới và giữ nguyên hiện trạng đất hai bên Đại lộ Vinh – Cửa Lò. Thực hiện chỉ đạo, Cửa Lò không thực hiện cấp quyền SDĐ đối với những trường hợp chuyển nhượng, tách thửa thuộc dự án. Tuy nhiên, theo cá nhân tôi, đối với trường hợp chuyển nguyên bìa thì nên tạo điều kiện cho dân để đảm bảo quyền sử dụng đất của dân, bởi những trường hợp này không làm ảnh hưởng nhiều đến việc đền bù GPMB sau này.
Nói về chỉ đạo cấm giao dịch đất đai dọc hai bên tuyến, ông Hồ Văn Quỳnh – Phó phòng Công nghiệp, Văn phòng UBND tỉnh cho rằng, việc UBND tỉnh đã có quyết định cấm việc tách thửa đất để rà soát lại công tác quy hoạch, sử dụng đất nhằm hạn chế tình trạng lợi dụng phân lô, bán nền tràn lan như hiện nay, gây khó khăn cho công tác đền bù giải phóng mặt bằng cho các dự án nằm hai bên tuyến. “Hiện nay đang có tình trạng mua, bán trao tay, trong đó đa phần là đất không có giấy tờ, không rõ nguồn gốc trong khi quy hoạch vùng chưa được công bố. Vì thế, tăng cường kiểm soát chặt chẽ việc mua, bán, chuyển nhượng đất đai đảm bảo quy định pháp luật, hạn chế xáo trộn hiện trạng cũng là bảo vệ quyền lợi cho người mua cho đến khi đồ án quy hoạch được phê duyệt. “Khoảng cuối năm nay quy hoạch vùng sẽ hoàn thành, người dân có nhu cầu mua phải chờ đợi, không nên đầu tư theo hiệu ứng đám đông tránh rủi ro”- ông Quỳnh cảnh báo.
Để chấn chỉnh việc quản lý đất đai, kiểm soát tình hình sử dụng đất, có thể nói văn bản của tỉnh là cần thiết, kịp thời. Bài học về tình trạng loạn chuyển nhượng đất nhưng chưa được chính quyền địa phương phát hiện kịp thời, xử lý diễn ra tại khu vực Sân bay quốc tế Long Thành, hay ở Kiên Giang còn đó, gây khó khăn cho công tác quy hoạch, quản lý đất đai, đền bù tái định cư thực hiện dự án.
Hiện nay, tỉnh cùng với Tập đoàn BRG đang khẩn trương hoàn thiện quy hoạch xây dựng chi tiết hai bên đại lộ, cố gắng công bố quy hoạch vào cuối năm 2018 này. Tuy vậy, để đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất theo Luật Đất đai và nguyện vọng chính đáng của người dân, tỉnh nên xem xét giải quyết linh hoạt từng trường hợp. Ngoài ra, muốn quản lý đất, có quỹ đất sạch, tránh phát sinh đền bù cần tập trung dành nguồn lực đầu tư, nhanh chóng công bố quy hoạch, đền bù thu hồi đất, đảm bảo công bằng và quyền lợi chính đáng của người sử dụng đất. Tỉnh cần phải công khai, minh bạch đầy đủ các thông tin về quy hoạch sử dụng đất, bởi thực tế thông tin về quy hoạch thường làm chậm, ít được công khai, người dân khó lòng tiếp cận.
Xác định đây là công trình trọng điểm, nên hiện nay tỉnh đang tập trung cao nhất trong công tác chỉ đạo, yêu cầu cả hệ thống chính trị vào cuộc. Khi tất cả vì mục tiêu chung thì dự án sẽ sớm được thi công hoàn thành đưa vào sử dụng, mang lại hiệu quả cao nhất…
Dự án hiện đã được bố trí vốn 981 tỷ đồng, giải ngân 749,353 tỷ đồng. Sở Giao thông Vận tải đang chỉ đạo các nhà thầu tập trung triển khai thi công các đoạn đã có mặt bằng (8,5km), phối hợp với các địa phương giải phóng mặt bằng các đoạn vướng mắc còn lại để sớm bàn giao, đảm bảo thi công thảm bê tông nhựa lớp 1 các đoạn đã bàn giao mặt bằng xong trước 31/12/2018. Khối lượng cụ thể đã đạt được: Thông nền đường 8,45/8,5km; móng cấp phối đá dăm 8,0/8,5km; bê tông nhựa lớp 1 7,2/8,5km; cống 35/35 cái; cầu 2/2 cầu, móng cột điện chiếu sáng được 427/518 móng, hào cáp được 17/22,4km. Theo đánh giá, tiến độ thi công cơ bản đảm bảo theo kế hoạch đề ra đối với các đoạn đã bàn giao mặt bằng, đảm bảo chất lượng.
Đối với công tác giải phóng mặt bằng, đã giải phóng mặt bằng vệt 9m được 8,5 Km, còn lại 2,3km (đất nông nghiệp 0,7km, đất ở 1,5km, đất mồ mả 0,1km). Trong thời gian qua các sở, ngành đã kịp thời tham mưu cho UBND tỉnh tháo gỡ và đến nay đã xử lý cơ bản các vướng mắc. Giải phóng mặt bằng vị trí tái định cư được 12/15 khu tái định cư tập trung và 9/16 vị trí xen dắm của huyện Nghi Lộc. Tổ chức vận động tháo dỡ và bàn giao mặt bằng được 76 nhà ở, di dời được tổng cộng 925/1.019 ngôi mộ… Tuy nhiên, tiến độ thực hiện vẫn còn chậm so với Thông báo số 677/TB-UBND ngày 02/11/2018 của UBND tỉnh, đặc biệt là đoạn qua TP. Vinh chưa đảm bảo tiến độ theo yêu cầu của UBND tỉnh giao./.
