Thực hiện chủ trương, định hướng của Nghị quyết số 26-NQ/TW, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt, ban hành nhiều chủ trương, chính sách, kế hoạch, chương trình để chỉ đạo, tạo cơ chế và điều kiện thuận lợi, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội tỉnh Nghệ An.
Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội tỉnh Nghệ An đến năm 2020 (Quyết định số 197/2007/QĐ-TTg, ngày 28/12/2007); phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch tại Quyết định số 620/QĐ-TTg, ngày 12/5/2015; phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế Đông Nam; Quy hoạch 8 khu công nghiệp nằm ngoài Khu Kinh tế Đông Nam; Quy hoạch vùng Nam Thanh Hóa – Bắc Nghệ An; Quy hoạch vùng Nam Nghệ An – Bắc Hà Tĩnh; Quy hoạch điều chỉnh chung thành phố Vinh đến năm 2030, tầm nhìn năm 2050; phê duyệt Đề án phát triển thành phố Vinh thành trung tâm kinh tế, văn hóa vùng Bắc Trung Bộ.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã ban hành các cơ chế, chính sách ưu tiên hỗ trợ đầu tư, thu hút đầu tư cho địa phương; các chương trình mục tiêu và chương trình mục tiêu quốc gia; ban hành các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển bằng nguồn ngân sách Nhà nước áp dụng cho từng giai đoạn từ 2013 – 2020, trong đó quy định các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn bổ sung có mục tiêu để phát triển kinh tế tỉnh Nghệ An.
Các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương đã tham mưu, đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành hoặc trực tiếp ban hành một số chủ trương, cơ chế, chính sách lồng ghép nhiều nội dung để thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW; phối hợp, hướng dẫn tỉnh Nghệ An điều chỉnh, bổ sung các chương trình, kế hoạch, quy hoạch trên nhiều lĩnh vực theo chức năng, nhiệm vụ được giao. Một số bộ, ngành liên quan đã bổ sung kinh phí để đầu tư một số công trình quan trọng, có tác động lan tỏa đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh, tập trung khai thác hợp lý và có hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh về phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy điện, khai khoáng, du lịch và kinh tế cửa khẩu, đặc biệt là để duy trì thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế miền Tây Nghệ An.
Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An ban hành Chương trình hành động số 24- CTr/TU ngày 8/1/2013; UBND tỉnh ban hành Quyết định số 5260/QĐ – UBND ngày 6/11/2013 cụ thể hóa Chương trình hành động của Tỉnh ủy, lựa chọn 21 chương trình, đề án trọng điểm để triển khai thực hiện Nghị quyết số 26 – NQ/TW; Kế hoạch số 199-KH/TU, ngày 17/6/2019 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy ra 9 nhiệm vụ trọng tâm thực hiện Thông báo số 55-TB/TW của Bộ Chính trị; đồng thời lãnh đạo, chỉ đạo lồng ghép nội dung Nghị quyết vào các chương trình, đề án triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII và XIX.
HĐND tỉnh, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành các nghị quyết, quyết định về cơ chế, chính sách phù hợp để hỗ trợ thúc đẩy phát triển các ngành, lĩnh vực, địa phương, như: Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển thành phố Vinh; các thị xã: Cửa Lò, Thái Hoà và Hoàng Mai, các huyện: Đô Lương và Nam Đàn; các nghị quyết về cơ chế, chính sách hỗ trợ nông nghiệp, nông thôn, công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp; chính sách ưu đãi và hỗ trợ đầu tư; hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp; khuyến khích xã hội hóa đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường.
Các cấp ủy, chính quyền, tổ chức chính trị – xã hội và các ban, sở, ngành cấp tỉnh đã nghiêm túc, kịp thời xây dựng chương trình hành động, kế hoạch thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị gắn với nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị.
Ngoài ra, Nghệ An đã chủ động phối hợp, hợp tác, trao đổi thông tin, kinh nghiệm với 6 tỉnh khu vực Bắc Trung Bộ, nhất là Hà Tĩnh và Thanh Hóa để lấy ý kiến góp ý nhằm tăng cường liên kết vùng và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 26-NQ/TW và Thông báo số 55-TB/TW của Bộ Chính trị.
Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết số 36/2021/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An, tạo hành lang pháp lý quan trọng, đẩy mạnh phân cấp để tỉnh Nghệ An nâng cao hiệu quả quản lý, chủ động hơn trong điều hành. Trong đó, có một số chính sách ưu tiên để phát triển kinh tế – xã hội như các chính sách về dư nợ vay; tăng thu từ hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu; định mức chi thường xuyên ngân sách Nhà nước; phân cấp quyết định chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ đầu nguồn; đất trồng lúa nước từ 2 vụ trở lên; chính sách về quản lý quy hoạch.
Đồng chí Nguyễn Hồng Sơn – Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương, Phó Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương thực hiện tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW khẳng định: “Nghệ An đang từng bước hướng tới là trung tâm của khu vực Bắc Trung Bộ về tài chính, thương mại, du lịch, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, y tế, văn hóa, thể thao, công nghiệp công nghệ cao”.
Thành phố Vinh cùng với thị xã Cửa Lò đang từng bước đóng vai trò là cực tăng trưởng kinh tế của tỉnh; phát triển vùng miền Tây có nhiều khởi sắc. Khu Kinh tế Đông Nam đang trở thành khu kinh tế trọng điểm, đa ngành, đa chức năng, dần khẳng định vai trò động lực trong thu hút đầu tư. Đời sống vật chất, văn hóa và tinh thần của nhân dân dần được nâng lên. Kinh tế phát triển khá toàn diện, từng bước tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển tiếp theo, tăng trưởng khá nhanh, đạt mức cao hơn mức tăng bình quân chung của toàn vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ, cũng như cả nước.
Theo Tiến sĩ Lý Đại Hùng – Viện Kinh tế Việt Nam: Các kết quả tăng trưởng kinh tế của Nghệ An đã được chuyển hóa thành các thành tích về phát triển kinh tế, thể hiện qua sự hội tụ thu nhập của tỉnh với cả nước, và đi kèm với sự thay đổi về phân phối thu nhập.
Đánh giá lại 10 năm thực hiện Nghị quyết 26, chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên khái quát 2 điểm cần nhấn mạnh: “Nghệ An đã đạt được những kết quả tích cực bước đầu, tuy còn khiêm tốn nhưng đặc biệt có ý nghĩa đối với một địa phương có trình độ xuất phát thấp và nhiều khó khăn đặc thù. Đồng thời, trong những năm gần đây, nỗ lực tạo lập các điều kiện nền tảng để đột phá, từng bước tạo thế và đà cho một cuộc đua tranh phát triển dài hạn đã và đang được Nghệ An thực hiện một cách hiệu quả, giúp tỉnh vượt qua “điểm ngoặt” khó khăn nhất do trình độ xuất phát thấp gây ra”.
Ngày 25/5/2023, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chủ trì cuộc họp Bộ Chính trị cho ý kiến về Báo cáo Tổng kết thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 30/7/2013 của Bộ Chính trị khoá XI về phương hướng, nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020. Tại buổi làm việc này, Bộ Chính trị đã thảo luận, thống nhất đánh giá: “Nghệ An đang hướng tới trở thành trung tâm của khu vực Bắc Trung Bộ về tài chính, công nghiệp công nghệ cao, thương mại, du lịch, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, y tế, văn hóa, thể thao. Thành phố Vinh, Khu Kinh tế Đông Nam cùng với thị xã Cửa Lò từng bước đóng vai trò là cực tăng trưởng, động lực phát triển kinh tế của tỉnh. Thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân được củng cố; góp phần bảo vệ vững chắc biên giới, vùng trời, vùng biển của Tổ quốc. Công tác đối ngoại đạt kết quả tích cực, nhất là với các địa phương của nước bạn Lào có chung đường biên giới. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được đẩy mạnh; năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp được nâng lên; vị trí, vai trò, hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội được phát huy; khối đại đoàn kết toàn dân được tăng cường”.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ Chính trị cũng chỉ ra những mục tiêu của Nghị quyết 26 đã đề ra, nhưng Nghệ An vẫn chưa thực hiện thành công…
