Ngay từ những ngày đầu thành lập Đảng, đấu tranh giành chính quyền, Bác Hồ và Đảng ta coi trọng việc xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên để tập hợp, đoàn kết thanh niên phấn đấu vì mục tiêu lý tưởng của Đảng và dân tộc. Thực hiện nghị quyết của Đảng các cấp, đến tháng 4/1931, nhiều huyện, xã trên địa bàn Nghệ An đã có tổ chức Đoàn Thanh niên do các cấp ủy Đảng trực tiếp lãnh đạo. Đặc biệt, những nơi đã thành lập được chính quyền Xô viết (1930 – 1931), tổ chức Đoàn đã hoạt động một cách sôi nổi, công khai, Tỉnh uỷ Nghệ An đã cử đồng chí Phan Đình Đồng – là đồng chí Tỉnh ủy viên trẻ tuổi, hăng hái với phong trào quần chúng sang trực tiếp phụ trách công tác Đoàn.
Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng và Bác Hồ, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Nghệ An đã hăng hái xung phong cùng với đồng bào cả nước làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám lịch sử, lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ngay trong những ngày đầu làm công dân của một đất nước độc lập và tự do, thanh niên Nghệ An đã xung kích chống giặc đói, diệt giặc dốt, đấu tranh chính trị chống thù trong, giặc ngoài, bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ.
Đất nước bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ, thanh niên Nghệ An với tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, “đứng lên đáp lời sông núi” tiếp tục một lòng theo Đảng, theo Bác Hồ, anh dũng chiến đấu, góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu. Trong kháng chiến chống Mỹ, Nghệ An là tọa độ lửa rất ác liệt, vừa là hậu phương, vừa là tuyến đầu đối mặt với kẻ thù, thanh niên Nghệ An tình nguyện lên đường đánh giặc bằng quyết tâm “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, “Xe chưa qua nhà không tiếc”. Các anh, các chị đã chiến đấu hy sinh vô cùng oanh liệt trên mọi nẻo đường của đất nước, lập nên những kỳ tích vẻ vang, cùng với toàn quân, toàn dân ta giành thắng lợi vĩ đại, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Sau ngày toàn thắng, non sông thống nhất, đất nước bước vào công cuộc tái thiết, đoàn viên, thanh niên Nghệ An bắt tay vào những nhiệm vụ mới, hàn gắn vết thương chiến tranh, hăng hái tham gia các phong trào lao động, sản xuất, rà phá bom mìn, phục hóa, khai hoang, làm đường giao thông, xây dựng các nhà máy, nông trường, tình nguyện lên đường giữ vững biên cương phía Bắc và Tây Nam của Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế tại Campuchia… Trong giai đoạn hòa bình, thống nhất đất nước, 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh được hợp nhất, Đoàn Thanh niên đã phát huy truyền thống Xô viết Nghệ – Tĩnh, dốc hết tài năng và sức lực, đẩy mạnh sản xuất, phát triển văn hóa và bảo vệ Tổ quốc. Các công trình đại thủy nông Kẻ Gỗ, Sông Nghèn, Vách Bắc… đã thu hút hàng chục ngàn thanh niên tham gia.
Bước vào thời kỳ đổi mới, bằng niềm tin, trí tuệ, sức trẻ, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Nghệ An quyết tâm lập nghiệp và giữ nước, thi đua tình nguyện với những công trình thanh niên, khai phá đất hoang, dựng làng, lập nghiệp tại vùng biên giới. Trong đó, các Tổng đội thanh niên xung phong – xây dựng kinh tế là nơi khởi phát phong trào thi đua của cả nước, với hàng chục ngàn tri thức trẻ tình nguyện về miền núi, thắp lửa tình nguyện ở những miền quê xa xôi, góp phần tích cực vào những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của 35 năm đổi mới.
Trong giai đoạn 2017 – 2020, các phong trào “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc” và 3 chương trình đồng hành “Đồng hành với thanh thiếu nhi trong học tập, nghiên cứu khoa học, làm chủ công nghệ”, “Đồng hành với thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp”, “Đồng hành với thanh thiếu nhi phát triển kỹ năng xã hội, nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần” được Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Nghệ An triển khai đạt hiệu quả cao.
Các hoạt động “Thanh niên chung tay xây dựng nông thôn mới”, cuộc vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp”, các chiến dịch tình nguyện “Tiếp sức mùa thi”, “Mùa hè xanh”, “Hành quân xanh”, “Kỳ nghỉ hồng”, “Hoa phượng đỏ”, “Tình nguyện mùa Đông – Xuân tình nguyện”, giữ gìn trật tự, an toàn và xây dựng văn hóa giao thông, xây nhà bán trú dân nuôi, hiến máu cứu người, hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn… được giới trẻ tỉnh nhà hưởng ứng, được dư luận xã hội đồng tình, tin cậy. Những hoạt động đó đã và đang khắc họa hình ảnh thế hệ thanh niên Nghệ An thời kỳ mới, luôn trung thành tuyệt đối và tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, nêu cao lòng yêu nước và trách nhiệm công dân, dám dấn thân, tình nguyện vì cộng đồng.
Bước vào năm 2021, với chủ đề “Thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp” tuổi trẻ Nghệ An đã thể hiện quyết tâm trong phát triển kinh tế – xã hội, góp phần đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, khắc phục ảnh hưởng của đại dịch Covid-19; tham gia thực hiện các mục tiêu, tầm nhìn đến 2025, 2030, 2045 do Đại hội lần thứ XIII của Đảng đề ra. Từ đó, thôi thúc các cấp bộ Đoàn đẩy mạnh phong trào thanh niên khởi nghiệp, truyền cảm hứng, cổ vũ, động viên thanh niên tự tin trên chặng đường lịch sử mới.
90 năm lớn mạnh và trưởng thành trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc đã hun đúc nên truyền thống vẻ vang của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Trong chặng đường đó, các thế hệ thanh niên Nghệ An tích lũy những bài học kinh nghiệm quý báu để tiếp tục xây dựng Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thực sự vững mạnh, xứng đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đó là bài học về nêu cao lòng yêu nước, luôn trung thành và tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, vào tính hiện thực và thắng lợi của lý tưởng xã hội chủ nghĩa; biết kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang của các thế hệ cha anh; không ngừng đổi mới để xây dựng Đoàn vững mạnh về chính trị, tổ chức và hành động; xác định nội dung phong trào hành động cách mạng bám sát đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống, phù hợp với lợi ích chính đáng, hợp pháp và khao khát cao đẹp của thanh niên; quan tâm chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của thanh thiếu nhi; kiên trì tham mưu xây dựng chính sách phát triển thanh niên; xây dựng đội ngũ cán bộ có đạo đức và năng lực thực tiễn, năng động, sáng tạo, dám dấn thân, sẵn sàng đảm nhận việc mới, đi đến những nơi gian khó.
Tự hào về truyền thống lịch sử vẻ vang của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, tuổi trẻ Nghệ An phát huy nhiệt huyết tuổi thanh xuân, viết tiếp truyền thống vẻ vang trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế; góp trí tuệ, công sức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
