Cách đây 96 năm, ngày 21/6/1925, Báo Thanh niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập đã xuất bản số đầu tiên, đánh dấu sự ra đời của nền báo chí cách mạng Việt Nam. Từ đó đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, báo chí cách mạng Việt Nam đã không ngừng trưởng thành, vững mạnh về mọi mặt, trở thành lực lượng nòng cốt trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của Đảng, là tiếng nói trách nhiệm, tâm huyết của Nhân dân đối với sự nghiệp đấu tranh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
ỊCH sử báo chí Việt Nam ghi nhận giai đoạn trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Nghệ An là một trong những trung tâm báo chí cách mạng của toàn quốc. Ngay từ năm 1929, đã có tờ “Bônsơvích” của Kỳ bộ Đông Dương Cộng sản Đảng Trung Kỳ, tờ “Xích Sinh” của Tổng sinh hội Nghệ An. Năm 1930, tờ “Nghệ An Đỏ” của Tỉnh ủy Nghệ An ra đời đúng vào ngày 12/9, dấu mốc quan trọng nhất của cao trào cách mạng Xô viết – Nghệ Tĩnh. Và lần lượt nhiều tờ báo khác được xuất bản như: “Người lao khổ” (1930), “Vô sản” (1931 – 1932)… Hoạt động báo chí tại Nghệ An diễn ra sôi động, có tác động mạnh mẽ và hiệu quả tới phong trào cách mạng, đặc biệt là góp phần xây dựng tổ chức Đảng các cấp, định hướng tư tưởng, cổ vũ các tầng lớp Nhân dân theo lý tưởng cách mạng của Đảng, vì sự nghiệp đấu tranh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Hòa vào dòng chảy lịch sử của nền báo chí cách mạng Việt Nam suốt hơn 9 thập kỷ qua, báo chí ở Nghệ An không ngừng phát triển lớn mạnh, từng bước hiện đại và chuyên nghiệp hơn. Hiện nay, sau khi thực hiện Đề án quy hoạch báo chí toàn quốc của Chính phủ, tỉnh Nghệ An có 3 cơ quan báo chí: Báo Nghệ An, Đài Phát thanh – Truyền hình Nghệ An và Tạp chí Sông Lam. Cùng với đó là hoạt động tích cực của 21 Trung tâm Văn hóa – Thể thao và Truyền thông cấp huyện cùng 62 văn phòng đại diện, phóng viên cơ quan báo chí của Trung ương, ban, bộ, ngành, đoàn hội, các địa phương thường trú tại Nghệ An. Đội ngũ những người làm báo trong toàn tỉnh có sự phát triển nhanh về số lượng và chất lượng với hàng trăm nhà báo, người làm báo, trong đó có 350 hội viên sinh hoạt tại 16 chi hội nhà báo.
Các cơ quan báo chí của tỉnh có nhiều đổi mới về nội dung, cách thức tiếp cận, đa dạng về loại hình: báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử, phát huy ưu thế trong thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền, thu hút đông đảo sự quan tâm, đón nhận của khán thính giả, độc giả. Báo Nghệ An đã xây dựng và đưa vào vận hành thành công đề án “Tòa soạn hội tụ”; triển khai đề án “Nhận diện và phát triển thương hiệu giai đoạn 2019 – 2022”, góp phần vươn lên thành một trong những tờ báo nằm trong tốp đầu của hệ thống báo Đảng địa phương cả nước, đồng thời đang nỗ lực hướng tới xây dựng tòa soạn kiểu mẫu.
Đài Phát thanh – Truyền hình Nghệ An đã sớm hoàn thành có hiệu quả Đề án phát triển NTV ngang tầm đài khu vực theo Nghị quyết số 26 – NQ/TW của Bộ Chính trị; phát triển mạnh mẽ về chất lượng nội dung, hiện đại hóa cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật, mở rộng diện phủ sóng ra phạm vi cả nước và quốc tế, đổi mới cơ chế quản lý điều hành, trở thành đài phát thanh – truyền hình địa phương mạnh trong cả nước. Hiện tại, NTV đang tiếp tục thực hiện lộ trình chuyển đổi số, phấn đấu đến năm 2025 trở thành cơ quan truyền thông đa phương tiện mạnh tốp 10 trong các đài truyền hình, đài phát thanh – truyền hình của cả nước.
Tạp chí Sông Lam đã có những bước phát triển mới, trở thành một tạp chí văn hóa, văn nghệ có uy tín trong khu vực và cả nước, lan tỏa sâu rộng những giá trị văn hóa xứ Nghệ tới bè bạn gần xa.
Các cơ quan báo chí của tỉnh Nghệ An và đội ngũ phóng viên thường trú đã phát huy vai trò chủ lực trong công tác thông tin, tuyên truyền, cổ vũ, định hướng dư luận, đóng góp tích cực, quan trọng vào quá trình phát triển của tỉnh. Báo chí đã phản ánh toàn diện, sâu rộng các hoạt động chính trị, phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh và xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trên địa bàn tỉnh; những nỗ lực trong đổi mới về lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền, phát huy hiệu quả tiềm năng, thế mạnh, đẩy mạnh hợp tác, đầu tư với các địa phương trong nước và quốc tế; giới thiệu, quảng bá hình ảnh quê hương, con người Nghệ An có bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa và cách mạng; năng động, khát vọng vươn lên mạnh mẽ trong công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển.
Chúng ta dễ nhận thấy, trước các sự kiện chính trị trọng đại của đất nước, của tỉnh; trong các thời khắc đầy khó khăn, thách thức do thiên tai, dịch bệnh, cùng với hệ thống chính trị, đội ngũ những người làm báo trên quê hương Bác Hồ đã không quản ngày đêm, bám sát hiện trường, dũng cảm đi vào tâm dịch, tâm bão để kịp thời chuyển tải những thông tin thời sự, nóng hổi, chân thật về các sự kiện, qua đó khơi dậy mạnh mẽ tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, nỗ lực vượt khó trong nhân dân, đóng góp quan trọng thực hiện thành công nhiều nhiệm vụ chính trị lớn của tỉnh.
Mới đây nhất là các hoạt động tuyên truyền về Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XIX và Đại hội Đảng các cấp, nhiệm kỳ 2020 – 2025; Hoạt động bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XV và đại biểu HĐND các cấp, nhiệm kỳ 2021 – 2026. Từ đầu năm 2020 đến nay, đồng hành với các lực lượng trong tuyến đầu chống dịch Covid-19, báo chí Nghệ An đã bền bỉ, sâu sát và nỗ lực tuyên truyền việc thực hiện mục tiêu kép “vừa chống dịch Covid-19, vừa ổn định, phát triển kinh tế xã hội”. Nhờ vậy, tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh 6 tháng đầu năm 2021 ước đạt 7,58%, thu ngân sách đạt trên 9.500 tỷ đồng. Văn hóa, xã hội chuyển biến rõ nét, có nhiều điểm sáng trong lĩnh vực y tế, giáo dục, xây dựng nông thôn mới. Các vấn đề an sinh xã hội được chăm lo; đời sống vật chất, tinh thần của người dân được cải thiện, nâng cao. Quốc phòng – an ninh được giữ vững, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo.
Bên cạnh cổ vũ, động viên các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tầng lớp Nhân dân thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, đội ngũ những người làm báo ở Nghệ An luôn nhiệt huyết, giữ ngọn lửa nghề, bản lĩnh vững vàng, nêu cao tính chiến đấu, làm tốt vai trò phản biện, trở thành cầu nối hiệu quả giữa ý Đảng lòng dân, chuyển tải đầy đủ kịp thời tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân tới cấp ủy, chính quyền các cấp xem xét giải quyết…, được dư luận hoan nghênh, góp phần tạo sự đồng thuận và ổn định trong xã hội. Cũng từ góc nhìn của báo chí, đã góp phần phát hiện, đề xuất, xây dựng và hoàn thiện nhiều chính sách phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh.
Nhiều nhà báo hoạt động trên địa bàn Nghệ An đã tạo được uy tín, tên tuổi của mình trong đội ngũ những người làm báo cả nước thông qua ngòi bút sắc sảo, bản lĩnh nghề nghiệp vững vàng. Nhiều tác phẩm báo chí của các cơ quan báo chí ở Nghệ An được dư luận đánh giá cao và đạt giải cao tại các liên hoan, cuộc thi báo chí Trung ương, ban, bộ, ngành, địa phương.
Ngoài hoạt động chuyên môn, nhiều cơ quan báo chí trên địa bàn tỉnh đã thể hiện trách nhiệm xã hội, sáng kiến tổ chức các hoạt động từ thiện, nhân đạo, tích cực kêu gọi nguồn lực ủng hộ, tham gia các phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, “Vì người nghèo”… chung tay cùng tỉnh góp phần đảm bảo cuộc sống của Nhân dân ngày càng tốt đẹp hơn.
Bên cạnh những bước phát triển vượt bậc, khẳng định vị thế của báo chí tỉnh Nghệ An trong nền báo chí cách mạng nước nhà, chúng ta thẳng thắn nhìn nhận rằng, trong bối cảnh hiện nay, hoạt động báo chí gặp không ít khó khăn, thách thức. Đó là sự “bùng nổ” của internet và mạng xã hội, sự phát triển nhanh của công nghệ số đã tạo áp lực lớn cho đội ngũ người làm báo, nhất là lực lượng làm báo ở địa phương. Không chỉ áp lực về đổi mới nội dung, hình thức thể hiện, mà phương thức, hình thức tác nghiệp cũng yêu cầu cao hơn. Thông tin phải vừa nhanh, chính xác, vừa cần hấp dẫn nhưng phải đảm bảo hành lang pháp lý. Một vấn đề quan trọng và cũng là mối quan tâm của nhiều cơ quan báo chí hiện nay chính là tự chủ về tài chính, là phát triển kinh tế báo chí trong bối cảnh đất nước, tỉnh còn nhiều khó khăn.
Suốt chặng đường cách mạng đã qua, tỉnh Nghệ An luôn trân trọng, ghi nhận, đánh giá cao sự đồng hành và những đóng góp tích cực của các nhà báo, cơ quan báo chí đối với quá trình phát triển của tỉnh nhà; đồng thời chia sẻ những khó khăn, vất vả, áp lực, thách thức mà những người làm báo, cơ quan báo chí đang đối mặt.
Tự hào về chặng đường 96 năm báo chí cách mạng Việt Nam, cũng như để thực hiện tốt hơn nữa vai trò, chức trách, nhiệm vụ của báo chí cách mạng Việt Nam, các cơ quan quản lý báo chí, cơ quan báo chí, đội ngũ những người làm báo và các cấp, các ngành ở Nghệ An cần tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
Thứ nhất, mỗi cơ quan báo chí, mỗi người làm báo trên quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh cần gương mẫu trong thực hiện Luật Báo chí; 10 điều Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo; tôn chỉ, mục đích để thực hiện tốt vai trò, trọng trách của mình; luôn là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng của Đảng, qua đó tiếp tục xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam tại Nghệ An phát triển vững mạnh.
Đặc biệt đối với Báo Nghệ An, Đài Phát thanh – Truyền hình Nghệ An và Tạp chí Sông Lam, trong quá trình hoạt động phải nêu cao tính Đảng, tự hào được trưởng thành trên quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh – Người thầy vĩ đại của báo chí Cách mạng Việt Nam, phát huy tinh thần tiên phong, không ngừng đổi mới, sáng tạo để phù hợp với xu thế thời đại, nhưng không xa rời tôn chỉ, mục đích và luôn giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc Nghệ An.
Thứ hai, cần làm tốt hơn nữa vai trò là “cầu nối”, tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến mọi tầng lớp Nhân dân; tăng cường các tuyến bài cổ vũ, động viên kịp thời những tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt, “gạn đục, khơi trong” để lan tỏa các giá trị nhân văn trong đời sống xã hội. Bên cạnh đưa tin nhanh, cần chú trọng có nhiều bài viết chuyên sâu phân tích, bình luận, có định hướng để giúp người đọc, người xem, người nghe hiểu rõ cái đúng, cái sai, qua đó giúp mọi người biết bảo vệ lẽ phải, bảo vệ cái đúng, làm theo cái tốt, cái đẹp.
Tích cực phản ánh đầy đủ, khách quan trên tinh thần xây dựng, chia sẻ và trách nhiệm cao trước các vấn đề, sự việc mà dư luận quan tâm, các vấn đề phát sinh ở cơ sở để cấp ủy đảng, chính quyền các cấp xem xét giải quyết kịp thời, thỏa đáng; đề xuất, phản biện chính sách phát triển của tỉnh.
Thứ ba, tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch trong tình hình mới, tích cực đấu tranh với tiêu cực, tham nhũng. Chủ động, kịp thời thông tin định hướng tư tưởng, dư luận, nhất là trước những sự kiện nhạy cảm, phức tạp, tạo sự thống nhất cao đối với việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Đa dạng hóa các loại hình, phương thức truyền thông, nhất là thông qua không gian mạng.
Thứ tư, với sự phát triển nhanh chóng của khoa học, công nghệ, các cơ quan báo chí, đội ngũ những người làm báo cần thường xuyên tiếp cận với công nghệ mới, phương pháp làm báo mới. Các đơn vị chủ quản, cơ quan báo chí tiếp tục chăm lo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, nhân viên; thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao; có nhiều giải pháp đào tạo lý luận, chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao hơn nữa hiệu quả, chất lượng hoạt động báo chí, đáp ứng yêu cầu phát triển chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại. Các cơ quan quản lý báo chí, các cấp, các ngành trong tỉnh phải tạo điều kiện tốt nhất cho báo chí hoạt động theo luật định.
Thứ năm, hiện nay, Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân tỉnh Nghệ An đang tích cực thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 – 2025, phấn đấu đến năm 2025 trở thành tỉnh khá của khu vực phía Bắc, đến năm 2030 trở thành tỉnh khá trong cả nước. Đây sẽ là môi trường, đề tài vô cùng phong phú, hấp dẫn cho hoạt động của báo chí. Đồng thời, mong muốn và đề nghị các nhà báo tiếp tục có nhiều hơn nữa các tác phẩm khơi dậy, lan toả mạnh mẽ ý chí, bản lĩnh kiên cường, tinh thần cách mạng, khát vọng vươn lên, niềm tự hào về bản sắc, giá trị của đất và người xứ Nghệ; tích cực giới thiệu, quảng bá hình ảnh, con người Nghệ An, huy động và sử dụng hiệu quả sức mạnh nội lực lẫn ngoại lực góp phần đưa Nghệ An phát triển nhanh và bền vững.
Một trong những nhiệm vụ quan trọng ưu tiên trước mắt là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm phòng, chống dịch Covid-19 trong cộng đồng, cùng hệ thống chính trị của tỉnh thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe nhân dân, phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội trong trạng thái bình thường mới.
Tự hào 96 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, chúc đội ngũ những người làm báo ở Nghệ An sẽ tiếp tục phát huy trách nhiệm, tâm sáng, bút sắc, say mê nghề nghiệp, có nhiều tác phẩm báo chí xuất sắc phục vụ đắc lực cho sự nghiệp đổi mới, xứng đáng là những chiến sỹ trên mặt trận tư tưởng của Đảng, người làm báo trên quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh – lãnh tụ kính yêu của Đảng ta, dân tộc ta, người sáng lập và xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam./.