Ám ảnh ở Thanh Phong

Cái tên Thanh Phong 1 và Thanh Phong 2 được hình thành ở xã Mường Nọc sau khi sáp nhập thôn, bản năm 2019. Bản Thanh Phong 1 được sáp nhập từ 2 bản trước đây là Na Phí và Đỏm Chám; Thanh Phong 2 được hình thành sau khi sáp nhập 2 bản Mướng Mừn và bản Luống. Dân bản nơi đây cho biết, Thanh Phong là tên mới nhưng tệ nạn ma túy thì vẫn không có gì thay đổi, thậm chí nhức nhối hơn.

Từ trung tâm xã Mường Nọc đi đến các bản Thanh Phong 1 và Thanh Phong 2 chỉ vài ba cây số, đường sá khá thuận tiện. Từ con đường lớn rẽ vào Mường Nọc phải qua một cánh đồng trồng lúa bằng phẳng và chiếc cầu treo bắc qua con suối lớn. Lúa đã bén rễ xanh tốt, sóng lúa rập rờn xanh trong ánh nắng vàng tươi. Xa xa dưới chân núi, bản làng hiện lên với những mái nhà ẩn nấp sau rặng cây. Đi đến giữa cây cầu, ngắm cảnh sắc xanh tươi, chúng tôi tỏ vẻ xuýt xoa vì khung cảnh đẹp yên bình của làng quê thì một vị cán bộ xã cho biết, Thanh Phong 1 và Thanh Phong 2 không hề yên bình: “Chỉ cần đi qua cây cầu này, ngay ngã ba để rẽ về các bản là một “con đường kim tiêm” mà mỗi lần ai đi qua đó cũng giật mình thon thót”, vị cán bộ nói.

Không phải đợi lâu để kiểm chứng lời nói đó, phút chốc xe đã đưa chúng tôi đến ngã ba đường. Từ xa, thấy có người đi vào, thoáng mấy bóng người ngồi bên đường đứng dậy đi mất. Xe đỗ xịch ở ngay ngã ba, xuống xe đi vài bước là đến con đường đổ bê tông. Ngay cạnh bên trái con đường là bờ tường xây bằng đá tảng khá to của một hộ dân. Tôi phăm phăm chuẩn bị bước đi thì một người dân đi cùng ngăn tôi lại và dặn: “Phải quan sát kỹ trước khi bước đi kẻo dẫm phải kim tiêm thì nguy hiểm lắm”. Nghe vậy, mấy người chúng tôi khựng lại, nhìn xuống đất. Và bỗng nhiên cảm giác “sởn da gà” trỗi dậy khi nhìn thấy la liệt dưới đất là những vỏ bao kim tiêm, những ống tiêm còn nguyên kim nhọn hoắt bị quăng chỏng chơ, rải rác khắp đường. Kim tiêm nằm sát mép đường, được cắm trên gốc cây, bị vứt bên bờ suối và cắm cả vào những hốc đá trên bờ tường.

Một người dân đi cùng cho biết, mấy bữa trước bản đã huy động các đoàn thể dọn dẹp rác, nhặt kim tiêm rồi nên giờ mới có ít như vậy. Trước đây ở bờ tường đá này chi chit kim tiêm, mỗi khe hở có vài cái cắm ở đó. Đi qua đoạn bờ tường, qua một con suối chảy ngang là đường dẫn sâu vào bản và ra khu nghĩa trang. Không còn đường bê tông, càng đi sâu chúng tôi được yêu cầu càng phải cẩn thận vì nơi đây là tụ điểm chích hút của các đối tượng nghiện ngập và buôn bán ma túy. Càng đi sâu vào khu nghĩa trang, dọc hai bên đường kim tiêm càng nhiều. Ngoài kim tiêm còn có la liệt những vỏ bao thuốc lá, vỏ giấy bạc của thuốc lá.

Chúng tôi bắt gặp một đôi dép nằm lại giữa đường đi. Vị cán bộ bản chỉ tay vào đôi dép và nói: “Ở đây vừa có người chích hút xong. Nghe tiếng xe máy, chắc là sợ công an nên bỏ chạy không kịp lấy dép”. Rồi vị cán bộ đưa mắt tìm xung quanh và chỉ vào một ống kim tiêm chóc phần nhọn hoắt lên trời và bảo “kim tiêm dính máu vẫn còn đây”. Chúng tôi lại gần quan sát, quả đúng như vậy. Lúc đó là 11 giờ trưa ngày 30/7/2020. Cũng theo lời kể của dân bản, ban ngày các đối tượng nghiện hút, buôn bán ma túy còn có chút dè dặt. Nhưng ban đêm, ở các con đường, các tụ điểm nhộn nhịp hẳn lên cho đến tận tờ mờ sáng hôm sau. “Ở hai bản Thanh Phong 1, Thanh Phong 2 những con đường kim tiêm như thế này còn nhiều lắm”, vị cán bộ xã thở dài thườn thượt cho biết.

Bản Thanh Phong 1 hiện có 227 hộ dân với hơn 1.000 nhân khẩu. Già làng, Trưởng bản Thanh Phong 1, ông Vi Kim Chương niềm nở đón chúng tôi tham quan những chuồng chăn nuôi của gia đình. Ông nuôi nhiều loại con vật, từ trâu, bò, lợn, gà đến ếch, cá trê, chim cút…

Ngoài công việc của xóm, bản, niềm vui của già làng Vi Kim Chương là chăm lo nhà cửa, chăn nuôi và trợ giúp con, cháu trong cuộc sống. Ông cho hay, lúc nào ông cũng phải theo sát các con, cháu.

“Sống ở nơi mà ma túy gặp đâu bán đó, ma túy được ngã giá công khai nên dân làng đành “sống chung với lũ”, nhà nào lo giữ gìn, nhắc nhở con, cháu của nhà đó đừng có dính vào tệ nạn ma túy”, ông Vi Kim Chương nói.

Theo lời ông Vi Kim Chương, ông sống và gắn bó với mảnh đất này đã quá nửa đời người, đã thấu hiểu con người nơi đây. Mỗi nóc nhà, mỗi hoàn cảnh, số phận và việc làm của những dân bản ông đều nắm rõ trong lòng bàn tay. Nói rồi, ông buồn rầu cho hay tệ nạn ma túy đã khiến bao gia đình tan tác, người mất, người còn, người vào tù ra tội cũng vì cái chất gây nghiện ngập ấy.

“Có người đã 7 lần vào tù vì ma túy, ra tù vẫn tiếp tục buôn bán chất cấm ấy. Có gia đình cả nhà buôn ma túy”, ông Chương cho biết. Đó là trường hợp ông Lương Quang Trường, cách nhà ông Chương không xa. Lương Quang Trường (SN 1956), đã 7 lần vào tù, năm 2017 bị xử án tù lần thứ 7 với mức phạt 11 năm vì tội buôn bán ma túy. Lần ông Trường bị xử án tù cao nhất là 18 năm. Ông Trường có 4 người con trai thì 1 đứa cũng đi tù vì buôn ma túy, 3 đứa còn lại thì đi làm ăn xa ngoài Bắc Ninh. Bố mẹ và vợ ông Trường đã mất nên giờ nhà cửa hầu như bỏ không, ít khi có người qua lại.

Ở bản Thanh Phong 1 còn có trường hợp Lang Văn Anh buôn bán ma túy xây nhà tầng cao to, mua được cả xe ô tô, nhưng hiện đang chấp hành án tù chung thân vì buôn ma túy. Vợ của Lang Văn Anh cũng vừa mới ra tù với tội trạng tương tự. Theo trí nhớ của ông Vi Kim Chương, bản Thanh Phong 1 hiện có 13 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, 23 người đang chấp hành án phạt tù vì buôn ma túy. Còn số người chết vì sốc thuốc, vì HIV/AIDS thì nhiều ông không nhớ hết, và những người này hầu như còn rất trẻ, ở độ tuổi 20 – 25. Nhiều gia đình có con cái mới 14 – 15 tuổi đã sa vào tệ nạn ma túy, đứa thì nghiện ngập, đứa thì tham gia buôn bán, đưa “hàng”…

Thực trạng này cũng hiện diện ở bản Thanh Phong 2. “Chứng kiến nhiều gia đình cả nhà đi tù, cả nhà buôn ma túy mà chúng tôi kinh hãi quá”, một người dân bản Thanh Phong 2 cho hay. Rồi những cái tên được xướng sau nỗi lo sợ ấy bật ra, như Hà Văn Xuân, Quang Văn Dũng, Quang Văn Đào…

Các con đường của bản Thanh Phong 2 hiện nay cơ bản đã được bê tông hóa khá sạch sẽ, nhiều nhà đã xây được nhà kiên cố, thậm chí nhà cao tầng khang trang. Ấy nhưng, hỏi ra mới biết rất nhiều những hộ có nhà to, nhà đẹp lại là những hộ có người buôn ma túy. Chỉ tay về ngôi nhà 2 tầng màu xanh nhạt nằm sát một ngã ba nhỏ trong bản, gần với địa điểm Chi bộ Thanh Phong 2 thường hội họp, Trưởng bản Lương Văn Phú cho hay, đó là ngôi nhà của Hà Văn Xuân và vợ là Hà Thị Huyền. Hai vợ chồng Xuân thuộc thế hệ 9X nhưng đều đã “dính” án phạt tù vì buôn ma túy. Xuân vừa mới được thả về nhà sau khi chấp hành xong án phạt 9 năm tù giam; còn vợ của Xuân thì vẫn đang ở trong tù. Họ cưới nhau chưa bao lâu, chưa có con thì bị bắt.

Cách nhà Hà Văn Xuân không xa là ngôi nhà sàn và khu vườn khá rộng, bị bỏ hoang, cửa đóng then cài, mạng nhện giăng chi chít. Đó là nhà của ông Quang Văn Dung. Ông Dung có 2 đứa con. Ông Dung đã 5 lần vào tù vì buôn ma túy, ông có 2 đứa con thì con trai đầu hiện tại cũng đang chấp hành án tù và cũng là một con nghiện ma túy.

Trước tình cảnh bi đát, chồng con vào tù, vợ ông Dung là Vi Thị Cương không chịu nổi nên đã bỏ đi biệt xứ 7 năm nay không thấy về. Đứa con thứ 2 đang học lớp 6 ở với ông bà, cho nên ngôi nhà trở thành nhà hoang, không có người ở.

Dẫn chúng tôi đi sâu vào trung tâm của bản Thanh Phong 2, qua những câu chuyện được người dân kể lại, khó mà tưởng tượng được đằng sau khung cảnh yên ắng của bản làng lại là những cơn sóng ngầm ghê gớm của tệ nạn ma túy.

Những hệ lụy của nó đang gặm nhấm, ăn mòn bao kiếp người nơi đây, cuốn họ vào vòng xoáy tội lỗi khiến gia đình ly tán, con cái bơ vơ hoặc dắt díu nhau vào tù như trường hợp gia đình ông Quang Văn Đào. Ông Đào có 3 con trai, 1 con gái. Cả gia đình 5 người thì có 4 người bị phạt tù vì ma túy, bao gồm ông Đào, vợ ông Đào và 2 con trai.

Điều đáng nói, cả hai con trai ông Đào hiện đang chấp hành án tù với mức phạt đứa thì 18 năm, đứa thì 19 năm. Hoặc như ông Lương Văn Thân đã 3 lần vào tù vì ma túy, nhưng vẫn không tỉnh ngộ mà còn kéo theo cả con trai ông Thân cũng vừa bị bắt vì buôn thứ chất gây nghiện nguy hiểm ấy.

Các con nghiện cũng như tội phạm ma túy ẩn hiện khắp nơi khiến bản làng nơi đây không được hưởng cuộc sống bình yên. “Trộm cắp vặt xảy ra liên tục”, già làng Vi Kim Chương cho biết. Nhà thì mất dăm bảy con gà, nhà thì mất chó, có nhà thì bị cạy cửa lấy đồ đạc. Ông Chương cho hay, đêm 29/7, bản Thanh Phong 1 xảy ra 3 vụ mất trộm gà. Còn trong tháng 6 thì có 3 hộ gia đình bị kẻ gian đột nhập, phá tủ lấy tài sản…

Len lỏi trong các ngõ xóm của 2 bản Thanh Phong 1 và 2, thi thoảng người dẫn đường lại chỉ cho chúng tôi thấy những địa điểm các con buôn, con nghiện thường tụ tập; nơi nào cũng đầy rẫy kim tiêm vứt chỏng chơ. Được nghe, được thấy, chúng tôi không khỏi băn khoăn với câu hỏi vì sao tệ nạn diễn ra thời gian lâu như vậy mà chưa thể dẹp bỏ? Một người cao tuổi của bản Thanh Phong 2 cho biết, ông sống đến nay đã hơn 60 năm thì từ những ngày còn nhỏ, những năm 1970 nơi đây đã diễn ra tệ nạn buôn bán, sử dụng ma túy, ông cho biết: “Từ đó đến nay ma túy vẫn tồn tại ở đây, dân làng đành sống chung với ma túy vậy”.

“Thực ra các lực lượng chức năng đã nhiều lần tổ chức vây bắt, nhưng chỉ dẹp yên được một thời gian, sau đó thì đâu lại vào đấy”, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Nọc, ông Trần Điệp Trùng Dương cho hay.

Ông Dương cho biết, đã có 2 đợt truy quét tội phạm ma túy được lực lượng công an các cấp thực hiện ở 2 bản Thanh Phong 1 và Thanh Phong 2 mà trước đây là 4 bản Na Phí, Đỏm Chám, Mướng Mừn và bản Luống.

Để thực hiện vây bắt, tịch thu tang chứng, vật chứng, lực lượng chức năng đã phải mật phục, theo dõi trong thời gian dài và lựa chọn thời điểm để xâm nhập địa bàn khá khó khăn. Qua 2 đợt truy quét đó, hàng chục đối tượng đã bị bắt. Song người thân của họ, các con nghiện ở những địa bàn khác vẫn tiếp tục hoạt động.

Nói rõ hơn về điều này, một cựu công an viên của bản làng cho hay, bản Thanh Phong 1 và Thanh Phong 2 có vị trí địa lý khá đặc biệt. Để đi đến 2 bản này chỉ có 2 con đường độc đạo, một là từ trung tâm xã đi qua cây cầu treo, qua cánh đồng lúa bằng phẳng; một đường nữa là vòng theo đồi núi cuối bản, men theo con đường mòn. Vì vậy, nếu có người lạ mặt ngoài địa bàn vào rất dễ để nhận biết.

Lợi dụng địa bàn như vậy, cộng với các phương tiện thông tin liên lạc hiện đại, các đối tượng tội phạm dễ dàng được cảnh báo nếu có “động tĩnh” hòng tẩu tán tang vật, hoặc bỏ trốn khỏi hiện trường.

Được biết, bản Thanh Phong 2 có 137 hộ, 575 nhân khẩu. Theo thống kê của cán bộ thôn bản, nơi đây có hơn 50 hộ có người phạm tội về ma túy. Toàn bản có 17 người nghiện có hồ sơ quản lý; có 57 người đã chấp hành xong án phạt tù và hiện còn 40 người đang ở tù đều vì tội buôn bán ma túy.

Ở các bản Thanh Phong 1 và Thanh phong 2, thực trạng ấy hiện vẫn là bài toán chưa có lời giải, chưa có hồi kết để đáp lại mong muốn được tận hưởng cuộc sống yên bình, không còn tệ nạn, chết chóc của người dân nơi đây…