Tặng quà, chúc Tết là một nét văn hóa hình thành lâu đời ở nước ta. “Nét văn hóa” là bởi việc tặng quà thể hiện lòng biết ơn của trò đối với thầy, của người trẻ đối với người già, của người đi sau đối với bậc đi trước. Đây hoàn toàn là sự biểu hiện trong sáng cho đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”.
Còn ở một khía cạnh khác, việc tặng quà, chúc Tết từ lâu cũng đã bị nhiều kẻ cơ hội biến thành một dạng hối lộ trá hình nhằm mưu cầu một mục đích nằm ngoài giá trị đạo lý. Đó có thể là thời cơ không thể tốt hơn để chạy chức, chạy quyền, chạy phiếu, chạy dự án… Bởi vậy, việc tặng quà, chúc Tết của cán bộ, công chức, viên chức dịp Tết luôn được cho là “có động cơ”.
Ngày 01/7/2019, Chính phủ ban hành Nghị định 59/2019/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng, trong đó Điều 25 đã quy định về việc nhận quà tặng của cán bộ, công chức. Cụ thể: Cơ quan, tổ chức, đơn vị, người có chức vụ, quyền hạn không được trực tiếp hoặc gián tiếp nhận quà tặng dưới mọi hình thức của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan đến công việc do mình giải quyết hoặc thuộc phạm vi quản lý của mình.
Trước đây, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định 64/2007/QĐ-TTg kèm theo Quy chế về việc tặng quà, nhận quà và nộp lại quà tặng của cơ quan, tổ chức, đơn vị có sử dụng ngân sách Nhà nước và của cán bộ, công chức, viên chức. Đặc biệt, đối với trường hợp cán bộ, công chức, viên chức được nhận quà biếu, quà tặng mà không bị coi là vi phạm, Điều 11, Quy chế nêu: Quà tặng từ họ hàng, người thân trong gia đình mà những người đó không có mối quan hệ về lợi ích liên quan đến hoạt động công vụ; từ những cơ quan, đơn vị, cá nhân không liên quan đến hoạt động công vụ của cán bộ, công chức. Được nhận quà trong những trường hợp vừa nêu, cán bộ, công chức không phải báo cáo với cơ quan, đơn vị nhưng phải kê khai thu nhập trong trường hợp có yêu cầu.
Khoản 4, Điều 12 của Quy chế cũng chỉ rõ, trong trường hợp cán bộ, công chức bị ốm đau, tai nạn hoặc nhân dịp hiếu, hỷ, lễ, Tết truyền thống thì được nhận quà dưới 500.000 đồng.
Và mới đây nhất, ngày 10/12/2019, Ban Bí thư Trung ương ban hành Chỉ thị số 40-CT/TƯ về việc tổ chức Tết năm 2020. Chỉ thị có 6 nội dung, Ban Bí thư tập trung chỉ đạo cấp ủy, tổ chức chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị – xã hội các cấp tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và chuẩn bị tốt các điều kiện để nhân dân đón mừng năm mới Tết Canh Tý 2020 vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm. Trong đó, yêu cầu tiếp tục thực hiện nghiêm Quy định số 08 của BCH Trung ương Ðảng về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên BCH Trung ương. Không tổ chức đi thăm, chúc Tết cấp trên và lãnh đạo các cấp. Thực hiện nghiêm chủ trương cấm biếu, tặng quà Tết cho lãnh đạo các cấp dưới mọi hình thức; cấm sử dụng ngân sách, phương tiện, tài sản công trái quy định vào các hoạt động lễ hội, vui chơi trong dịp Tết.
