Bạn tôi xa quê hai mươi năm, thi thoảng vẫn nhắc về kỷ niệm mà bạn nói như cơn ác mộng vừa xảy ra đêm qua. Nửa đêm nước đổ về ào ạt cuốn trôi nhà trôi cửa, nghe tin có người chết, người mất tích. Trẻ con sau mấy ngày đêm lên nhà thờ sơ tán, chèo thuyền quay về nhà chẳng thấy nhà mình ở đó, không thấy bố mẹ đâu, hoang mang đến cực độ vì nghĩ mình mồ côi thật rồi. Nhưng may thế, bố mẹ bạn đã kịp chạy lũ, nương nhờ một nhà tầng kiên cố trong vùng để chờ con về. Cuộc đời có bao gian truân vất vả thì với bạn, mùa bão năm đó mãi là bước ngoặt để nhìn lại để mạnh mẽ đi tiếp.
Tôi cũng như bạn, đã từng đi qua 18 mùa lũ lụt miền Trung. Đó, đủ dài, đủ rộng để lòng mình vẫn lặng đi mỗi khi nghe tin bão lũ quét qua quê mình. Nhà tôi ven sông Lam, mỗi mùa bão lũ nước sông dâng tràn khắp nẻo đường, xóa mờ lằn ranh giữa con đường và những bờ ao, bờ sông. Ngày bình thường, chúng tôi có thể tự đi học cùng nhau. Mùa lũ phụ huynh đứng xếp từng hàng trước cổng trường chờ đón con. Đứa nào đứa nấy đều được cõng. Ký ức về mùa lũ trong mỗi đứa trẻ là tấm lưng của cha, của mẹ mặn nồng mùi mồ hôi sau buổi tan ca vội vã đón con đi học về. Cho tới mãi sau này, nhiều đứa nhắc lại vẫn thấy cay cay vì vị mặn ấy.
Mùa lũ, trẻ con và các ông bà già vẫn thường được tập trung ra những khu nhà cao tầng, chắc chắn như trường học, công ty. Những nhà có điều kiện trong khu phố cũng mở cửa để hàng xóm nhà mình qua trú ẩn. Chỉ những người khỏe mạnh, trai tráng mới ở lại giữ nhà, chống bão. Tôi vẫn nhớ những ngày sống chung tập thể đầu tiên ấy. Có đứa lén men ra ngoài hành lang bắt được chú cá lạc từ sông vào khiến cả đám trẻ nhỏ phấn khích. Có đứa rất khuya không ngủ, bỗng dưng ngồi dậy khóc hu hu vì “cháu nhớ mẹ”. Trong khi đó, bố mẹ ở nhà chống bên này, buộc bên kia để tránh nhà bị dột nước, bị bay ngói…
Nhà bác tôi ở bên chân núi Quyết, vùng trũng nhất thành phố Vinh, là nơi nước sông đổ về ngập úng hàng tháng không thoát được. Sau những ngày bão lũ, mẹ luôn mua những mớ cá đồng, cá sông rất tươi, kho nghệ một nồi lớn thơm lừng, nói tôi đưa vào nhà biếu bác. Đường vào nhà bác khi lũ lên cao còn phải chèo thuyền vào. Có nhiều gia đình, anh chị em kho cá thịt, mang mì tôm, thức ăn qua nhà thân của mình sau những cơn bão, lũ như thế. Sau bão lũ, dọc đường là những mái nhà bị tốc ngói, cây đổ rạp ngoài đường nhưng như đã từng trải qua sau bao năm bão đến rồi đi qua, chẳng ai thấy hoang mang, chỉ thấy lòng ấm áp khi cùng nhau dọn lại vườn, lợp lại mái nhà, cùng sẻ chia với nhau từng bó rau, con cá…
Bão lũ đi qua, rồi những mầm cây lại hồi sinh. Những đứa trẻ lớn lên từ vùng bão lũ bao giờ cũng biết chịu thương chịu khó hơn những vùng khác. Dạo nhỏ, tôi vẫn nghe những người lớn nói thế. Và giờ, khi đủ lớn để hiểu, sau những bão lũ mà quê mình vẫn gánh chịu là những yêu thương còn mãi nối dài để chúng ta có thể lớn lên bên những ân tình.
