Trên địa bàn Nghệ An có nhiều dự án đầu tư chậm triển khai, không triển khai, nhưng công tác thu hồi đất theo quy định vẫn rất chậm. Đây là một dạng lãng phí tài nguyên trong đầu tư: làm mất cơ hội thu hút đầu tư của tỉnh, trong khi quỹ đất đang ngày một khan hiếm.
Công ty TNHH VN Nam Đàn Vạn An được thành lập từ năm 2012 tại thành phố Hồ Chí Minh, sau đó chuyển trụ sở đến tỉnh Nghệ An và được phòng Đăng ký kinh doanh, Sở Kế hoạch và Đầu tư Nghệ An cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp Công ty TNHH 2 thành viên trở lên, ngành nghề kinh doanh chủ yếu là: Bán buôn kim loại và quặng kim loại… Hiện tại, theo báo cáo, tổng số người lao động của Công ty TNHH VN Nam Đàn Vạn An là 460 người.
Dự án Tổ hợp sản xuất công nghiệp công nghệ cao tại xã Nam Giang, huyện Nam Đàn của Công ty TNHH VN Nam Đàn Vạn An đã được UBND tỉnh Nghệ An cấp Giấy chứng nhận đầu tư số 27121000089 ngày 21/6/2013. Quy mô diện tích 25,579 ha, dự án hoàn thành năm 2015 (3 năm). Tuy nhiên, đến nay quá thời hạn đăng ký đơn vị mới xây dựng được nhà máy kim hoàn. Còn nhiều nhà máy khác theo đăng ký vẫn chưa triển khai. Đó là các Nhà máy may số 1 và số 2, Nhà máy dược số 1 và số 2, Nhà máy bao bì số 1 và số 2; Khu văn phòng và khu điều hành trung tâm…
Đối với Dự án đầu tư Tổ hợp sản xuất tinh dầu, dược liệu, thực phẩm chức năng công nghệ cao tại xã Thanh Thủy, huyện Thanh Chương, hiện công ty đã thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng nhưng theo quan sát chưa thấy triển khai gì ngoài hàng rào tôn bao quanh đã hư hỏng. Dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư theo Quyết định số 4560/QĐ-UBND.CNTM ngày 7/12/2013. Trao đổi với phóng viên, ông Phan Duy Trinh – Chủ tịch UBND xã Thanh Thủy cho biết: Chính quyền địa phương đã có nhiều ý kiến với cơ quan chức năng và UBND huyện thúc giục chủ đầu tư triển khai dự án. Nhưng đến nay đã quá thời gian UBND tỉnh cho dự án giãn tiến độ, mà vẫn không thấy nhà đầu tư triển khai.
Được biết, dự án này đã được UBND tỉnh Nghệ An cho phép giãn tiến độ đầu tư đến tháng 6/2017, hiện giờ khu vực dự án chỉ là bãi đất trống cỏ mọc hoang. Việc nhiều dự án của Công ty TNHH VN Nam Đàn Vạn An ngừng không triển khai đang đặt ra câu hỏi trách nhiệm cho các bên liên quan.
Đối với Dự án xây dựng khu thể thao phức hợp, thương mại, thể thao tập golf và đô thị sinh thái địa điểm ở địa bàn xã Nghi Phú (Thành thố Vinh) do Công ty cổ phần golf biển Cửa Lò làm chủ đầu tư có khu vực khảo sát khoảng 80.000 m2, tổng vốn đầu tư dự kiến 300 tỷ đồng, thời gian và tiến độ đăng ký từ tháng 8/2014 – 2020. Dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư và phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (theo Quyết định số 456/QĐ-UBND/2016). Tuy nhiên, qua kiểm tra cho thấy nhà đầu tư chưa thực hiện bồi thường GPMB; dự án chưa triển khai trên thực địa, khu đất vẫn là đất ruộng.
Một số dự án nữa, như tại xã Hưng Lợi, huyện Hưng Nguyên, Dự án Trụ sở văn phòng làm việc do Công ty CP Hùng Hưng làm chủ đầu tư đã được UBND tỉnh cho phép khảo sát lập quy hoạch từ 2006 đến nay gần 11 năm vẫn không thực hiện. Tại phường Nghi Hương và phường Nghi Thu (TX.Cửa Lò) có dự án sản xuất, XNK tiêu thụ máy tính, thiết bị viễn thông, thiết bị điện do Công ty CP KHKT viễn thông Trung Thiên làm chủ đầu tư, được cấp Giấy chứng nhận đầu tư từ năm 2007, nhưng đến nay sau 11 năm vẫn không thực hiện đầu tư.
Ông Võ Viết Thanh – Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Bí thư Thành uỷ Vinh cho rằng thành phố Vinh hiện là điểm đến hấp dẫn của nhiều nhà đầu tư, nhiều dự án muốn được vào khảo sát đầu tư nhưng quỹ đất hầu hết đã được giao cho các nhà đầu tư khảo sát trước đó mà không triển khai; hiện có gần 20 dự án chậm tiến độ. Thành phố đề nghị tỉnh cần kiên quyết hơn trong vấn đề thu hồi đất để dành đất cho các nhà đầu tư đúng tầm.
Theo lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư, thời gian tới để đầu tư công hiệu quả hơn, cần đôn đốc đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn kéo dài năm 2017 và kế hoạch đầu tư công năm 2018. Kiên quyết không gia hạn, chuyển tiếp đối với các dự án giải ngân chậm. Các ngành, các cấp tiếp tục rà soát, điều chỉnh kế hoạch đợt 2 để đảm bảo giải ngân hết chỉ tiêu kế hoạch. Việc xây dựng kế hoạch đầu tư công năm 2019 phải phù hợp với quy định của Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách Nhà nước sửa đổi năm 2015. Dự án được bố trí kế hoạch vốn năm 2019 phải có kế hoạch đầu tư công trung hạn. Mức vốn bố trí cho từng dự án phải phù hợp và không được vượt quá kế hoạch trung hạn 2016 – 2020 sau khi trừ đi số vốn đã bố trí trong kế hoạch các năm 2016, 2017 và 2018.
UBND tỉnh giao Kho bạc Nhà nước tỉnh chủ trì cập nhật tình hình giải ngân tháng 2 lần báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh (qua Sở Kế hoạch và Đầu tư) để kịp thời tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh xử lý những vướng mắc, khó khăn đảm bảo giải ngân hết nguồn. Cần làm rõ trách nhiệm trong giải ngân chậm bởi giải ngân chậm cũng là lãng phí.
Hiện nay Nghệ An vẫn là địa phương thu không đủ chi, bội chi vẫn rất lớn, vì vậy thực hành nghiêm túc triệt để Luật Tiết kiệm và Chống lãng phí, hàng năm các đoàn kiểm tra cần kiểm tra và có các báo cáo thực chất hơn trong các vấn đề thẩm định, đấu thầu, trong đấu giá tài sản, người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải chịu trách nhiệm về những lãng phí trong sử dụng tiền ngân sách.
Đối với các dự án chậm tiến độ của các nhà đầu tư cần thực hiện nghiêm việc thu hồi khi xét thấy nhà đầu tư không đủ năng lực thực hiện hoặc có biểu hiện “găm” đất, “chuyển nhượng” đất không thực hiện đầu tư. Điều này vừa đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật vừa nhanh chóng có thêm được các dự án mới từ các nhà đầu tư mới.
Đối với tài nguyên, các chuyên gia cho rằng, nếu những tài nguyên mà nhà đầu tư, doanh nghiệp nói chung chưa đủ trình độ, kỹ thuật máy móc để khai thác thì cần để dành đó cho thế hệ sau.
