Đầu tư công trình tiêu úng, chống ngập khu vực chợ Vinh: Cần thận trọng

Một công dân sống trên địa bàn thành phố Vinh trong tâm trạng băn khoăn đã thông tin đến Báo Nghệ An về công trình âu chứa nước và trạm bơm tiêu úng, chống ngập khu vực chợ Vinh. Ông cho rằng, âu chứa nước với quy mô xây dựng lớn sẽ ảnh hưởng đến sông Vinh.

Bên cạnh đó, đang xảy ra tình trạng “dự án chồng dự án” vì vị trí thành phố Vinh lựa chọn xây dựng âu chứa nước sẽ có một dự án xây dựng cầu bắc qua sông Vinh; đó là chưa kể trong tương lai còn có dự án cải tạo sông Vinh từ nguồn vốn của Ngân hàng Thế giới.

Công dân này trao đổi: “Không khó để hình dung một công trình âu chứa nước và trạm bơm được xây dựng với chiều dài gần 300m, diện tích lên đến trên 4.000 m² sẽ ảnh hưởng đến cảnh quan sông Vinh như thế nào…”.

Tìm hiểu, đúng là UBND TP. Vinh đang quyết tâm thực hiện công trình tiêu úng, chống ngập khu vực chợ Vinh, với tên gọi là “Xây dựng âu chứa nước, trạm bơm tiêu úng khu vực chợ Vinh và vùng phụ cận”.

Lý do được UBND TP. Vinh nêu rõ tại Văn bản số 1749/UBND-QLĐT ngày 9/4/2020 gửi Sở Xây dựng và Sở NN&PTNT. Đó là: “Trong những năm vừa qua, tình hình thời tiết diễn ra phức tạp gây ra nhiều thiệt hại trên địa bàn thành phố Vinh nói chung và khu vực chợ Vinh nói riêng, điển hình như: Đợt mưa lớn ngày 8/12/2018, các tiểu thương chợ Vinh thiệt hại khoảng 4 tỷ đồng; đợt mưa lớn lịch sử ngày 15 và 16/10/2019, 1.888 hộ tiểu thương kê khai, báo cáo Ban quản lý chợ Vinh tổng hợp thiệt hại lên tới gần 54 tỷ đồng…

Trong khi đó, cao độ nền tại khu vực chợ Vinh thấp hơn đường đê bao ven sông Vinh khoảng 2m nên khi mưa lớn, thủy triều lên, Bara Bến Thủy đóng, mực nước sông Vinh dâng cao làm cho nước mưa tại khu vực chợ Vinh và vùng phụ cận thoát chậm hoặc không thể thoát ra sông Vinh khi phai cống thông thuyền đóng gây ngập úng thường xuyên cho khu vực…”.

Để xử lý tình trạng này, UBND TP. Vinh báo cáo lên hai Sở là đã chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị chức năng nghiên cứu phương án xử lý, đề xuất chủ trương xây dựng âu chứa nước, trạm bơm tiêu úng khu vực chợ Vinh và vùng phụ cận. Theo đó, địa điểm xây dựng được xác định là dọc đê sông Vinh cạnh cống thông thuyền, phường Vinh Tân (thuộc khu quy hoạch đất cây xanh ven sông Vinh theo Quy hoạch chung thành phố Vinh được Thủ tướng Chính phê duyệt tại Quyết định số 52/QĐ-TTg ngày 14/01/2015).

Về nguồn vốn, gồm ngân sách tỉnh và ngân sách thành phố Vinh. Thời gian thực hiện từ năm 2020 đến 2021. Quy mô đầu tư sẽ xây dựng âu chứa nước kích thước 280mx15m, diện tích 4.200m², chiều sâu 3m÷4m và đường vận hành rộng 3,5m bằng bê tông xi măng; xây dựng một trạm bơm tổng công suất 12.000m³/h có nhiệm vụ tiêu úng cho diện tích 37,5 ha khu vực từ hết đường Hồ Xuân Hương, dọc đường Phan Đình Phùng, Trần Phú và Cao Xuân Huy.

Nhà máy gồm 4 gian máy (gồm 3 vị trí lắp 3 tổ máy và 1 vị trí dự phòng) và 1 gian lắp ráp sửa chữa kết hợp đặt máy phát điện; cải tạo cống thông thuyền hiện trạng và bổ sung 1 cống tiêu có cửa điều tiết, phai đóng mở giữa âu chứa nước và sông Vinh.

“Đây là công trình phòng chống thiên tai mang tính cấp bách” – UBND TP. Vinh nhấn mạnh tại Văn bản số 1749/UBND-QLĐT để Sở Xây dựng, Sở NN&PTNT quan tâm, cho ý kiến.

Về thực trạng ngập lụt khu vực chợ Vinh và những thiệt hại của tiểu thương trong những năm qua, là đúng như UBND TP. Vinh thông tin tại Văn bản số 1749. Bởi vậy, công trình “Xây dựng âu chứa nước, trạm bơm tiêu úng khu vực chợ Vinh và vùng phụ cận” là cần thiết, cấp bách.

Tuy nhiên, băn khoăn của công dân báo tin đến Báo Nghệ An là có cơ sở bởi quy mô xây dựng âu chứa nước UBND TP. Vinh đề xuất là quá lớn, ảnh hưởng tiêu cực đến cảnh quan sông Vinh. Sở dĩ khẳng định như vậy bởi với chiều dài 280m, chiều rộng 15m, chiều sâu 3m÷4m, âu chứa nước là một công trình nhô ra sông Vinh với tổng diện tích 4.200m². Trừ ít ngày có mưa lũ lớn thì phần lớn thời gian của năm, phần diện tích 4.200m² của công trình xây dựng ấy sẽ chỉ là nơi chứa bùn thải. Và nếu công tác quản lý nhà nước về môi trường tại khu vực này vẫn còn như hiện nay, âu chứa nước có thể còn là nơi chứa rác thải do những cá nhân thiếu ý thức đổ xuống. Bởi vậy, hình ảnh về âu chứa nước trong tương lai, rõ ràng là không hề đẹp.

Về tình trạng “dự án chồng dự án” mà công dân đã thông tin, cũng là có thật. Cụ thể, ngày 5/8/2020, Sở KH&ĐT có Văn bản số 2665/SKHĐT-KT gửi Sở Xây dựng về việc cho ý kiến đề xuất của Công ty CP đầu tư xây dựng địa ốc Trống Đồng về chủ trương đầu tư xây dựng cầu qua sông Vinh tại phường Vinh Tân. Đến ngày 13/8/2020, Sở Xây dựng có Văn bản 2257/SXD.KTQH gửi Sở KH&ĐT, trong đó nêu rõ quan điểm thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng dự án cầu qua sông Vinh tại phường Vinh Tân.

Tại Văn bản số 2257/SXD.KTQH, Sở Xây dựng thông tin đầy đủ về vị trí, quy mô xây dựng cầu, quy hoạch liên quan… và có ý kiến, cụ thể như sau: “Qua xem xét hồ sơ tài liệu liên quan thì tại vị trí nêu trên không có quy hoạch cầu qua sông Vinh, nhưng nếu có điều kiện làm cầu tại vị trí này cũng hợp lý vì sẽ kết nối được 2 tuyến đường quy hoạch rộng 18m (lòng đường rộng 11m, vỉa hè mỗi bên rộng 3,5m) hai bên bờ sông Vinh. Việc xây dựng cầu sẽ tăng cường kết nối giao thông, tăng hiệu quả sử dụng đất cho khu vực. Vì vậy, Sở Xây dựng thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng cầu qua sông Vinh tại vị trí và quy mô mặt cắt ngang cầu do Công ty CP đầu tư xây dựng địa ốc Trống Đồng đề xuất”. Đồng thời, đề nghị Sở KH&ĐT “báo cáo UBND tỉnh thống nhất chủ trương cho phép Công ty CP đầu tư xây dựng địa ốc Trống Đồng được nghiên cứu, khảo sát, lập phương án thiết kế cầu”.

Từ những nội dung nêu trên, nghĩ rằng UBND TP. Vinh cần thận trọng nghiên cứu, xem xét lại phương án và quy mô xây dựng công trình tiêu úng, chống ngập cho khu vực chợ Vinh và các vùng lân cận đã đề xuất. Nếu UBND tỉnh chấp thuận đồng ý chủ trương cho phép doanh nghiệp xây dựng cầu bắc qua sông Vinh, thì nên chỉ đạo phòng và đơn vị liên quan có sự phối hợp với chủ đầu tư này để cùng thiết kế; quá trình thi công xây dựng nên thực hiện song song cùng lúc để công trình tiêu úng và công trình cầu có sự kết nối hài hòa. Bên cạnh đó, cần thiết phải tính toán, thu gọn tối đa diện tích xây dựng âu chứa nước để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến sông Vinh.

Được biết, dự án “Hạ tầng ưu tiên và phát triển đô thị thích ứng biến đổi khí hậu thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An” đang được quan tâm thúc đẩy để trong vài năm tới sẽ thực hiện. Khi đó, việc cải tạo sông Vinh, là một trong những hợp phần quan trọng nhất của dự án cũng sẽ được triển khai. Bởi vậy, cần tránh xây dựng các công trình kiên cố có ảnh hưởng tới sông Vinh. Công trình tiêu úng, chống ngập cho chợ Vinh là cần thiết phải thực hiện, nhưng vì vậy nên tham vấn ý kiến của các chuyên gia của Ngân hàng Thế giới, là những người đã dành nhiều thời gian, tâm huyết cho việc cải tạo sông Vinh. Những ý kiến góp ý của họ sẽ góp phần giúp công trình tiêu úng, chống ngập khu vực chợ Vinh không ảnh hưởng đến việc cải tạo sông Vinh sau này…