Trong vùng quy hoạch Khu du lịch Đảo Chè thuộc xã Thanh An, thời điểm này, vụ việc tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất, xây dựng trái phép homestay trên đồi Khe Trò do ông Nguyễn Sỹ Hoàng Giáp thực hiện được dư luận xã hội dành nhiều sự quan tâm.
Chuỗi công trình homestay trái phép này được xây dựng rải rác trên diện tích khoảng vài héc ta. Sát mặt nước hồ Cầu Cau, có nhà đón khách xây gạch táp lô, lợp mái lá được bài trí khá trang nhã. Từ nhà đón khách có tuyến đường dạo bộ ven hồ được ghép đá trắng xám trên thảm cỏ xanh mịn, xuyên qua những vườn cây ăn quả để tới chuỗi 5 nhà nghỉ độc lập. Những ngôi nhà này có diện tích khoảng 40m2, lắp ghép bằng những vật liệu gỗ, nhựa, nhôm, kính… đặt trên loạt cọc bê tông cốt thép. Nhà có kiểu dáng lạ mắt, ốp mái, tường bằng các vật liệu màu sáng nổi bật trên nền xanh của thảm cỏ, rừng cây keo. Từng ngôi nhà được trang bị đầy đủ tiện nghi, có lối lên riêng lát đá uốn lượn theo triền dốc khá cầu kỳ, đẹp mắt.
Cùng với các ngôi nhà nghỉ độc lập, homestay đồi Khe Trò còn có một số công trình nhà, giàn cây cảnh, giàn thu năng lượng mặt trời. Đồng thời, trong vùng đồi đã hình thành một số tuyến đường dạo với bề mặt đường trồng cỏ mịn; có mặt bằng cắm trại vui chơi, ăn uống ngoài trời; nhiều diện tích đất được trồng mới một số loại cây lấy gỗ…
Vào ngày 11/6/2022, việc xây dựng trái phép homestay trên đồi Khe Trò đã được chính quyền xã Thanh An phát hiện, kiểm tra xử lý. Ở thời điểm này, toàn công trình mới chỉ có 5 nhà nghỉ đang lắp ráp dang dở. Vậy nhưng chỉ hơn 1 tháng sau, vào ngày 14/7/2022, từ phản ánh của công dân, UBND huyện Thanh Chương đã tổ chức kiểm tra. Ghi nhận tại hiện trường thời điểm này, 5 công trình nhà nghỉ đều đã được hoàn thiện đưa vào sử dụng. Trước thực tế đó, ngày 15/7, bằng Văn bản số 1489/UBND-TNMT, UBND huyện Thanh Chương phê bình Chủ tịch UBND xã Thanh An “đã không kiên quyết và không có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời trường hợp vi phạm nói trên theo quy định”, và giao UBND xã Thanh An “tiếp tục kiểm tra, có biện pháp ngăn chặn và xử lý trường hợp vi phạm nói trên theo quy định của pháp luật; tuyệt đối không để người vi phạm tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm’; “tổ chức kiểm điểm nghiêm túc để làm rõ trách nhiệm của tập thể, các cá nhân có liên quan”.
Vậy nhưng, từ đầu năm 2023 đến nay, UBND huyện Thanh Chương đã thêm 2 lần kiểm tra việc xây dựng trái phép homestay trên đồi Khe Trò. Ở lần kiểm tra theo Quyết định số 308/QĐ-UBND ngày 13/2/2023, đoàn kiểm tra liên ngành huyện Thanh Chương ghi nhận tổng số công trình xây dựng trái phép trên đồi Khe Trò đã nhảy vọt lên con số 12. Còn lần kiểm tra ngày 3/7/2023, thì phát hiện homestay đồi Khe Trò có thêm 3 công trình nhà kính.
Có lẽ vì homestay “đình đám” trên đồi Khe Trò đã trở thành “hình mẫu”, nên có một số người được giao quyền sử dụng đất vùng đồi chè lòng hồ Cầu Cau, thuộc địa bàn xã Thanh Thịnh “noi gương”. Bằng chứng là từ tháng 6/2023 đến nay, UBND xã Thanh Thịnh phát hiện, kiểm tra, lập biên bản đối với 3 trường hợp vi phạm tự ý chuyển mục đích sử dụng đất lâm nghiệp, xây dựng trái phép, xúc đất đồi chè làm đập chắn lòng hồ.
Vụ việc thứ nhất được UBND xã Thanh Thịnh phát hiện, lập biên bản ngày 14/6/2023; trường hợp vi phạm là ông Nguyễn Dương Thỏa và bà Đặng Thị Kim Ngọc. Đã xây 12 trụ bê tông cốt thép (âm dưới đất); láng vữa xi măng trên nền đất với chiều rộng 4,5m, chiều dài 10,6m, tổng diện tích xây dựng hơn 47,7m2 trên thửa đất lâm nghiệp số 736, 735 tờ bản đồ số 01, thuộc xóm Phong Thịnh. Vụ việc thứ hai được UBND xã Thanh Thịnh và Công ty TNHH Thủy lợi Thanh Chương phát hiện, lập biên bản vào ngày 13/7/2023; đối tượng vi phạm là ông Nguyễn Văn Chiến đang thuê thợ dựng công trình (gồm 3 khung sắt tuýp có chiều rộng 2,5m x 2,5m, mỗi khung sắt có 3 cọc chống là típ sắt phi 90) trên lòng hồ Cầu Cau, thuộc xóm Phong Thịnh. Vụ việc thứ ba được UBND xã Thanh Thịnh và Công ty TNHH Thủy lợi Thanh Chương phát hiện, lập biên bản ngày 15/7; người vi phạm là ông Trần Đình Nhân trú tại thôn Phong Thịnh. Ông Trần Đình Nhân đã thực hiện hành vi múc đất đồi chè của gia đình đắp đập chắn lòng hồ Cầu Cau.
Cần phải nói thêm, cũng như việc xây dựng trái phép homestay trên đồi Khe Trò, các vụ việc vi phạm trên địa bàn xã Thanh Thịnh đang có dấu hiệu dây dưa, kéo dài, chậm được xử lý dứt điểm. Đối với trường hợp ông Nguyễn Dương Thỏa, UBND xã Thanh Thịnh có giấy mời đến trụ sở làm việc trong ngày 1/8/2023, thế nhưng ông này vắng mặt. Với trường hợp ông Nguyễn Văn Chiến, trong hai ngày 1 và 2/8, từ phản ánh của công dân, đoàn kiểm tra của UBND xã phát hiện đã dựng thêm 6 công trình bằng khung típ sắt rộng 2,5m x dài 2,5m, cao 2m. Còn với ông Trần Đình Nhân, dù đã nhận thức đắp đập chắn lòng hồ Cầu Cau là vi phạm pháp luật, nhưng đến nay chưa có động thái trả lại nguyên trạng lòng hồ…
Trong vụ việc xây dựng trái phép homestay trên đồi Khe Trò, xã Thanh An, sau lần kiểm tra ngày 13/2/2023, đoàn kiểm tra liên ngành đã báo cáo UBND huyện Thanh Chương: “Để xảy ra trường hợp công dân Nguyễn Sỹ Hoàng Giáp xây dựng các công trình trái phép trên đất lâm nghiệp tại Khe Trò, xã Thanh An, trách nhiệm thuộc về UBND xã, Chủ tịch UBND xã và công chức địa chính xã Thanh An, vì không thực hiện đúng theo quy định tại Khoản 2, Điều 208, Luật Đất đai, cụ thể là: Không áp dụng biện pháp ngăn chặn và xử lý không kịp thời việc xây dựng các công trình trên đất sử dụng không đúng mục đích ở địa phương”. Từ báo cáo kiểm tra, UBND huyện Thanh Chương đã chỉ đạo UBND xã Thanh An kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan; đồng thời, giao Phòng Nội vụ tham mưu UBND huyện xử lý trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân có liên quan để xảy ra các tồn tại, sai phạm.
Và điều gì đến cũng phải đến, ngày 14/7/2023, UBND huyện Thanh Chương ban hành Quyết định số 1619/QĐ-UBND và Quyết định số 1620/QĐ-UBND thi hành kỷ luật đối với Chủ tịch UBND và cán bộ địa chính xã Thanh An. Ông Nguyễn Cảnh Nam – Chủ tịch UBND xã Thanh An bị kỷ luật với hình thức khiển trách vì “đã xử phạt hành chính không đúng thẩm quyền”; ông Nguyễn Cảnh Dũng – công chức địa chính, nông nghiệp, xây dựng, môi trường bị xử lý kỷ luật với hình thức khiển trách vì “Đã tham mưu xử phạt hành chính không đúng thẩm quyền”.
Là cán bộ tham mưu UBND huyện thành lập Hội đồng kỷ luật, xem xét kỷ luật các cán bộ ở xã Thanh An, Trưởng phòng Nội vụ Nguyễn Cao Thanh khẳng định, từ báo cáo của các đoàn kiểm tra, việc xem xét xử lý kỷ luật hai cán bộ trên là xác đáng. Nhưng ông Nguyễn Cao Thanh cũng bày tỏ chia sẻ trước những khó khăn mà cán bộ xã Thanh An đang phải gánh chịu, vì nguyên nhân dự án Khu du lịch, dịch vụ hỗn hợp và nghỉ dưỡng Cầu Cau đã nhiều năm không được thực hiện.
“Sự việc ở xã Thanh An có từ nguyên nhân khách quan. Tuy nhiên, để vi phạm tái diễn, kéo dài, cán bộ quản lý nhà nước không thể thoái thác trách nhiệm. Căn cứ các báo cáo của đoàn kiểm tra, Phòng Nội vụ đã tham mưu UBND huyện thành lập Hội đồng kỷ luật xem xét, có hình thức xử lý kỷ luật đối với Chủ tịch UBND và cán bộ địa chính xã Thanh An. Cá nhân đồng chí Chủ tịch UBND xã Thanh An là đảng viên do Ban Thường vụ Huyện ủy quản lý, vì vậy UBND huyện đã có báo cáo gửi Huyện ủy, để Huyện ủy xem xét có hình thức kỷ luật theo đúng quy định của Đảng…”, Trưởng phòng Nội vụ Nguyễn Cao Thanh trao đổi thêm.
Ở lần vào vùng quy hoạch Khu du lịch Đảo Chè ngày 19/7, cùng đi với chúng tôi (PV) có các cán bộ xã Thanh An, gồm ông Nguyễn Doãn Truật – Trưởng ban Văn hóa, và ông Nguyễn Cảnh Dũng – cán bộ địa chính. Theo hai cán bộ này, công tác quản lý nhà nước của chính quyền 2 xã Thanh An và Thanh Thịnh trong vài năm qua rất vất vả, chịu nhiều áp lực, và dễ gặp rủi ro.
Theo Trưởng ban Văn hóa xã Nguyễn Doãn Truật, Cienco4 “treo” dự án đã nhiều năm, trong khi vùng Đảo Chè có nhu cầu phát triển các loại hình dịch vụ du lịch, nên trên địa bàn đã phát sinh nhiều vấn đề hết sức bất cập. “Không chỉ tự ý tình trạng chuyển đổi mục đích sử dụng đất, xây dựng trái phép công trình nghỉ dưỡng, mà ngay như việc vận chuyển hành khách tham quan Đảo Chè bằng thuyền trên lòng hồ Cầu Cau cũng nhiều vấn đề phức tạp, nguy cơ mất an toàn luôn thường trực. Về nhà đầu tư mà tỉnh đã xác định, chúng tôi thấy họ không mặn mà. Dự án không được thực hiện đã lâu lắm rồi, cho đến nay không thấy nhà đầu tư trở lại nên xã rất trăn trở…” – ông Nguyễn Doãn Truật nói.
Cán bộ địa chính xã Nguyễn Cảnh Dũng thì cho biết, hiện nay ngoài thực hiện những nhiệm vụ chuyên môn thì đội ngũ cán bộ xã Thanh An còn phải làm thêm nhiều công tác không tên liên quan khu vực Đảo Chè. Ngày lễ, Tết, ngày nghỉ thứ Bảy, Chủ nhật cũng phải làm việc nhưng rủi ro vẫn có thể xảy đến. “Tình trạng dự án treo, trong khi đất đai trong vùng quy hoạch chưa được thu hồi, giải phóng mặt bằng. Du khách đến đây có nhu cầu nghỉ dưỡng. Nắm bắt tâm lý du khách, người dân đã tự ý chuyển mục đích sử dụng đất xây dựng trái phép công trình, rất khó để quản lý. Vì áp lực công việc, tôi đã có suy nghĩ có thể một ngày nào đó sẽ xin nghỉ việc…” – ông Nguyễn Cảnh Dũng nói với vẻ buồn bã.
Cũng trong ngày 19/7, chúng tôi được Bí thư Đảng ủy xã Thanh An – ông Nguyễn Danh Duyên tiếp chuyện. Câu đầu tiên, ông Duyên đã nói về việc UBND huyện xử lý kỷ luật cán bộ xã Thanh An, nhìn nhận 2 cán bộ là Chủ tịch UBND và công chức địa chính bị kỷ luật là xác đáng. Nhưng Bí thư Đảng ủy Nguyễn Danh Duyên cũng tâm tư: Trong phạm vi quy hoạch Khu du lịch Đảo Chè đã có một số cá nhân nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất của người dân. Những người này sau đó đã tự ý thay đổi mục đích sử dụng đất, xây dựng công trình làm dịch vụ du lịch khiến xã gặp nhiều khó khăn trong quản lý. Trước thực trạng này, xã đã báo cáo lên cấp trên, khi phát hiện vi phạm cũng đã tổ chức kiểm tra xử lý. Nhưng vi phạm vẫn tái diễn, kéo dài…
Bí thư Đảng ủy xã Thanh An Nguyễn Danh Duyên trao đổi: “Là cấp quản lý nhà nước đầu tiên ở địa phương, để vi phạm tồn tại, kéo dài thì UBND xã và cán bộ liên quan phải chịu trách nhiệm. Nhưng theo tôi phải cần xử lý nghiêm đối với trường hợp xây dựng homestay trái phép trên đồi Khe Trò và tình trạng dự án treo. Có như vậy, mới giải quyết được mọi tồn tại…”.
