Xuất hiện tại Trung Quốc từ năm 1992, du nhập vào Việt Nam từ năm 2010 và xuất hiện tại Nghệ An từ khoảng tháng 8/2011, Pháp Luân Công là một môn thực hành tâm linh, kết hợp các bài tập tọa thiền và khí công dựa trên một triết lý đạo đức tập trung vào các nguyên lý “Chân, Thiện, Nhẫn”.
Dù vậy, bên cạnh một số mặt tích cực của việc tập luyện như (nâng cao sức khỏe, cân bằng xúc cảm, giảm stress, gia tăng năng lượng, thư giãn), thì trong nội dung tuyên truyền của Pháp Luân Công lại có một số quan điểm phản khoa học như: “Người tập Pháp Luân Công làm cho con người đạt đến khai công, khai ngộ, công thành viên mãn, linh hồn bất diệt; ai ngăn cản là ma quỷ”; hoặc “nguyên nhân của bệnh tật là do những việc xấu của kiếp trước, nếu tin tưởng vào luyện công, dừng ngay việc uống thuốc, không cần khám, chữa trị tự nhiên có người chữa trị cho…”.
Thực tế qua nắm bắt của các cơ quan chức năng hiện nay, trên địa bàn tỉnh Nghệ An hiện có 659 người tham gia luyện tập Pháp Luân Công, với 32 điểm tại 18/21 huyện, thành, thị, chủ yếu tập trung tại TP.Vinh (có 10 điểm nhóm với hơn 300 người tham gia) và 6 huyện, thành, thị khác có đông người tham gia là: Diễn Châu (65), Quỳnh Lưu (59), thị xã Cửa Lò (47), thị xã Hoàng Mai (47), Nam Đàn (32 người); thị xã Thái Hòa (24 người).
Số người tham gia đa số là người già, có vấn đề về sức khỏe tham gia Pháp Luân Công với mục đích rèn luyện sức khỏe, chữa bệnh và tu luyện tâm tính theo “Chân, Thiện, Nhẫn”. Điều đáng quan tâm, theo ngành chức năng có một số đối tượng cầm đầu đã thành lập Hội Thiên quốc nhạc đoàn theo hướng trẻ hóa, tăng cường giao lưu, móc nối với các đối tượng trong đoàn nghệ thuật “Hồng Ân” ở các tỉnh, thành phố khác để hoạt động, lợi dụng các sự kiện văn hóa, xã hội ở các địa phương để trà trộn biểu diễn các tiết mục nhằm quảng bá, giới thiệu, tuyên truyền về Pháp Luân Công.
Đặc biệt, từ những năm trước, lợi dụng tình hình dịch Covid-19, tại một số địa phương, nhiều đối tượng đã đến các địa điểm như trường học, chợ, bệnh viện, các địa điểm vui chơi công cộng trên địa bàn tỉnh để phát miễn phí tài liệu, khẩu trang, thẻ “Bình An” để tuyên truyền, lôi kéo người dân tập luyện Pháp Luân Công với luận điệu: Tập luyện Pháp Luân Công có khả năng phòng ngừa và chữa trị các bệnh hiểm nghèo; rằng phòng và chữa dịch bệnh Covid–19 bằng Pháp Luân Công sẽ không cần đến bệnh viện và các cơ sở y tế để khám, chữa bệnh!… Đáng chú ý, một số đối tượng cực đoan quán triệt phương châm “Không nói, không biết, không viết, không ký, không nộp phạt” khi lực lượng chức năng phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm của các đối tượng. Thường xuyên tạo cớ, gây tâm lý bức xúc, tìm các sơ hở, thiếu sót của lực lượng chức năng nhằm viết đơn phản ánh, khiếu kiện với mục đích làm lung lay ý chí đấu tranh của lực lượng chức năng, để cho các đối tượng tự do hoạt động.
Ngoài Pháp Luân Công, từ năm 2023 đến nay, trên địa bàn Nghệ An nổi lên một số nhóm người (thông qua mạng xã hội), tham gia các lớp học Năng lượng gốc (hay còn gọi là Năng lượng gốc Trống Đồng, Năng lượng gốc linh quang vũ trụ kỷ nguyên mới…). Ban đầu là do một số người các tỉnh phía Nam bị lôi kéo tham gia Năng lượng gốc và một số trường hợp tại địa phương tự tìm hiểu, tham gia qua mạng internet. Đến nay, ở Nghệ An đã phát hiện khoảng 200 người theo Năng lượng gốc, tại 6 địa phương (gồm TP.Vinh và các huyện Nam Đàn, Thanh Chương, Hưng Nguyên, Diễn Châu, Quỳnh Lưu). Trong số những người tham gia ở Nghệ An đã thành lập nhóm kín có tên viết tắt là “NLG LQVT KNM – NA”…
Theo tìm hiểu, tổ chức Năng lượng gốc được thành lập từ năm 2016 do Lê Văn Phúc, một người Mỹ gốc Việt sáng lập. Để lôi kéo nhiều người tham gia, Lê Văn Phúc tự kể về cuộc đời mình một cách mơ hồ: “Năm 1978 chú (tức Lê Văn Phúc) theo gia đình sang định cư tại Hoa Kỳ. Cách đây 25 năm, sau một lần bị bệnh thập tử nhất sinh, chú được chữa lành bởi phương pháp truyền năng lượng. Sau đó, vào đêm 21/9/2009, nhờ có duyên lành, chú gặp được một người thầy đặc biệt. Từ đó, thầy đã dạy chú 5 năm với nhiều kiến thức về Năng lượng gốc, những ứng dụng của môn học…”.
Tổ chức Năng lượng gốc còn tự in và phát hành các cuốn sách: “Mẫu số chung” (giá 950.000 đồng), “Trái tim linh hồn” (giá 1.100.000 đồng), “Tế bào gốc” (giá 750.000 đồng) đều do Lê Văn Phúc biên soạn có nội dung bao gồm các bài giảng trực tuyến trên Internet. Tổ chức Năng lượng gốc chủ yếu hoạt động trên không gian mạng, dùng chiêu bài chữa bách bệnh, từ bệnh ung thư, trầm cảm, bệnh dạ dày, xương khớp, tiểu đường, cho đến vô sinh, hiếm muộn… thông qua phương pháp lấy năng lượng từ nền văn minh ngoài vũ trụ truyền cho các thành viên tham gia bằng cách nhìn vào trán Lê Văn Phúc tại mỗi buổi livestream, các thành viên tham gia chỉ cần theo học online từ lớp 1 đến lớp 5 thì “có thể chữa bệnh nan y”…
Lê Văn Phúc và nhóm Năng lượng gốc tiếp tục tuyên truyền, lôi kéo người dân tham gia vào các lớp nâng cao tại Malaysia, Thái Lan và Mỹ với chi phí từ hàng chục đến hàng trăm triệu đồng. Nhiều người từng tham gia nhóm Năng lượng gốc trên địa bàn Nghệ An chia sẻ, sau khi học online lớp 1, 2, 3 trên mạng, họ đã được mời gọi tham gia các lớp học nâng cao tại Thái Lan trong vòng 1 tuần với chi phí hàng chục triệu đồng, bao gồm vé máy bay, tiền ăn, tiền khách sạn. Chưa kể còn mua 3 cuốn sách như đã nói trên với giá cao. Ngoài ra, còn được mời mua “thực phẩm sạch” là thịt gà, thịt ngan, thịt lợn từ một công ty có tên ĐP, địa chỉ tại Long Thành (Đồng Nai)…
Hiện tại trên địa bàn tỉnh còn có Nhóm hoạt động tín ngưỡng tâm linh hay còn gọi là đạo Hoàng Thiên Long với khoảng 95 người tham gia, chủ yếu tập trung tại TP. Vinh (các phường Trung Đô, Lê Lợi và xã Hưng Chính). Nhóm này được thâm nhập vào thành phố Vinh năm 2007, khởi phát từ một phụ nữ trú tại phường Trung Đô bị bệnh và được giới thiệu đến “Điện Hoàng Thiên Long” của bà Nguyễn Thị Điền ở Ứng Hòa (Hà Nội) để chữa bệnh rồi tin theo đạo này. Sau khi về địa phương người này tuyên truyền, lôi kéo nhiều người tham gia, gây phức tạp về an ninh, trật tự trên địa bàn.
Các đối tượng chủ chốt của Nhóm hoạt động tín ngưỡng tâm linh (chủ yếu là phụ nữ) còn lợi dụng thần thánh hóa Chủ tịch Hồ Chí Minh để tuyên truyền nhiều nội dung mê tín dị đoan, phản khoa học như những người có bệnh tật sau khi đọc “Kinh sách”, uống “Nước Thánh” hàng ngày thì tất cả bệnh tật sẽ tự khỏi mà không cần phải điều trị… Ngoài ra, các đối tượng cầm đầu còn bán kinh sách, đồ thờ, câu đối, bát hương… để thu lợi. Những hoạt động trái phép đó ngoài gây ảnh hưởng không nhỏ đến an ninh, trật tự, mà tác động đến đời sống xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo của nhân dân.
Nếu Pháp Luân Công và Năng lượng gốc thường lồng ghép những quan điểm cực đoan, phản khoa học, thì tổ chức Hội thánh của Đức Chúa Trời Mẹ – xuất hiện tại Nghệ An từ đầu năm 2016 lại tuyên truyền những điều hoàn toàn trái ngược với thuần phong, mỹ tục cũng như những giá trị chuẩn mực về đạo đức, văn hóa của người Việt. Dù không được pháp luật Việt Nam cho phép nhưng tổ chức này vẫn lén lút hoạt động.
Từ khoảng 28 người ban đầu, đến năm 2018 có khoảng 90 người và hiện tại có 16 điểm nhóm, với khoảng 250 người theo Hội thánh của Đức Chúa Trời Mẹ chủ yếu ở các huyện, Tân Kỳ, Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Yên Thành… Riêng tại TP.Vinh, Hội thánh của Đức Chúa Trời Mẹ đến nay đã hình thành 2 tụ điểm, với khoảng 70 người tham gia, trong đó, phần lớn là học sinh, sinh viên, cán bộ hưu trí, những người nhẹ dạ, cả tin, thiếu hiểu biết xã hội.
Hội thánh của Đức Chúa Trời Mẹ trên địa bàn TP. Vinh yêu cầu các thành viên tham gia phải đi truyền giáo (lôi kéo) người khác với luận điệu: Càng tuyên truyền được nhiều người tin theo càng được nhiều phước lành do Đức Chúa Trời ban cho. Các đối tượng cầm đầu Hội thánh của Đức Chúa Trời Mẹ thường dùng các nội dung cắt ghép từ Kinh thánh “Tân ước”, “Cựu ước”, “Bài ca mới”, “Khách khứa đến từ thế giới Thiên sứ”, về “Ngày tận thế” từ đó các thành viên phải tin theo, thảo luận để được “cứu rỗi”… Hoạt động của tổ chức này chủ yếu mang màu sắc mê tín dị đoan, gây tiêu cực xã hội và có dấu hiệu lợi dụng trục lợi cá nhân, làm ảnh hưởng đến cuộc sống của gia đình có người theo và gây hoang mang trong quần chúng, ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự trên địa bàn.
Còn tổ chức Pháp môn Diệu âm do Trần Văn Tâm, người Việt, Quốc tịch Mỹ sáng lập, trong đó, tập trung nhiều ở TP.Vinh và số ít ở các huyện: Tân Kỳ, Đô Lương, Yên Thành, Quỳnh Lưu… Thời gian qua, số người theo Pháp môn Diệu âm chủ yếu sinh hoạt tại gia, ngồi thiền và nghe thuyết giảng qua các trang mạng của Pháp môn Diệu âm và xuất cảnh sang Thái Lan, Campuchia để đến “Thiền đường” tham gia các khóa “Truyền tâm ấn”, “Bế quan” do Trần Văn Tâm thuyết giảng. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có các hoạt động của một số người tự nhận tin, theo các tổ chức Tin lành như: Nhóm “Truyền Giáng Phúc Âm”, “Nhân chứng Giêhôva”)… và xuất hiện một số “điện thờ tư gia” được xây dựng với nhiều hình thức quy mô khác nhau, hoạt động như cơ sở tín ngưỡng của cộng đồng nhưng chưa được chính quyền địa phương ngăn chặn kịp thời, gây khó khăn cho công tác quản lý Nhà nước.
Có thể thấy, việc xuất hiện những hiện tượng tôn giáo mới “đạo lạ”, “tà đạo” núp bóng các sinh hoạt nâng cao sức khỏe, chữa trị các căn bệnh nan y… nhưng đã lồng ghép tư tưởng lệch lạc, cực đoan, mê tín đã lôi kéo nhiều thành viên tham gia. Sau một thời gian thực hành sinh hoạt có một số “tín đồ” xa rời khoa học hiện đại, phủ nhận những tiến bộ xã hội, thậm chí có biểu hiện cực đoan trong ứng xử, ảnh hưởng đến khối đại đoàn kết toàn dân và an ninh, trật tự trên địa bàn. Cá biệt đã có trường hợp tử vong trong đại dịch Covid-19 vì mù quáng tin vào sự mê tín rằng, chỉ cần năng tập luyện và làm lễ, dâng hiến cho các đấng thần linh thì có thể chữa khỏi bệnh, mà không tiêm phòng vắc-xin, một số trường hợp từ chối đến các cơ sở khám, chữa bệnh vì tin tưởng nếu thực sự tin, theo thì sẽ tự chữa lành các căn bệnh nan y.
