Chủ đầu tư, ông ở đâu?

“Bỏ ra tiền tỉ để mua đất dự án, xây dựng nhà ở đã 5 – 7 năm trời nhưng đến nay chúng tôi vẫn đang là những hộ gia đình sống tạm trú ở địa bàn xã Nghi Phú. Dự án này từng được xem là điểm nhấn nhưng chúng tôi phải cùng nhau góp tiền làm đường, trồng cây xanh, lát vỉa hè, kéo điện lưới… Đau nhất là đang bị ngăn chặn không được phép mua bán, chuyển nhượng, thế chấp… tài sản nhà cửa đất đai vì chủ đầu tư đã cầm cố giấy chứng nhận QSD đất dự án vào ngân hàng…”, ông H.A.T, chủ một hộ gia đình có công trình nhà ở trên khu đất Dự án xây dựng tổ hợp khách sạn, siêu thị kinh doanh dược – thiết bị y tế và nhà ở tại xã Nghi Phú, TP. Vinh (dự án Minh Khang) than thở.

Ông H.A.T cho biết, nhiều năm qua, đã cùng với 57 hộ dân ở nơi này làm đơn kêu cứu khẩn cấp gửi tới các cơ quan chức năng nhưng vẫn chưa giải quyết được, trong khi “chủ đầu tư thì mất tích đến mấy năm trời chẳng thấy ló dạng để giải quyết cho dân…”.

Về dự án Minh Khang, được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết tại Quyết định 521/QĐ-UBND.ĐT năm 2007. Dự án này có tổng diện tích 7,86 ha, ba bề bốn bên đều giáp với các tuyến đường lớn như đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, hai tuyến đường quy hoạch rộng 72m, 30m và đường Trương Văn Lĩnh.

Theo Quyết định 521/QĐ-UBND.ĐT, dự án Minh Khang được kỳ vọng như một khu đô thị phức hợp tạo điểm nhấn phía Bắc thành phố Vinh, là một không gian sống tuyệt hảo. Trong đó, có một khu khách sạn 3 – 4 sao tạo “điểm nhấn kiến trúc hiện đại quan trọng trong khu quy hoạch”; có khu dịch vụ khám, chữa bệnh; có sân chơi thể dục, thể thao và cây xanh được bố trí ở trung tâm khu quy hoạch rộng tới hơn 10.000m² để làm đẹp cảnh quan, tạo môi trường tốt…

Đặc biệt, tổng diện tích xây dựng chỉ khoảng 1,77 ha/7,86 ha (mật độ xây dựng 27%).

Nhưng thực tế hiện trạng của dự án này đang là một khu dân cư hỗn tạp với hệ thống hạ tầng kỹ thuật hết sức kém cỏi. Các cụm công trình khách sạn, siêu thị, khu thể thao, cây xanh… tạo điểm nhấn, đem lại cảnh quan môi trường chỉ có trên bản vẽ. Thay vào đó là dày đặc những căn hộ đơn lẻ với muôn kiểu dáng, hình hài lổn nhổn từ nhà biệt thự 2 – 3 – 4 tầng, nhà cấp 4, thậm chí có cả nhà tranh tre kinh doanh dịch vụ ăn uống.

Còn việc “bị ngăn chặn không được phép bán, chuyển nhượng, thế chấp tài sản đất đai” mà ông H.A.T thông tin, qua xác minh là có thật. Cái sự “đau” này của các hộ gia đình, cá nhân ở dự án Minh Khang liên quan tới Văn bản số 4664/CV/BVB của Ngân hàng TMCP Bảo Việt. Sự thể là ngày 15/11/2019, Ngân hàng TMCP Bảo Việt có Văn bản số 4664/CV/BVB đề nghị hai Sở TN&MT, Xây dựng hỗ trợ phong tỏa tài sản để xử lý nợ.

Tại đây, Ngân hàng TMCP Bảo Việt thông tin họ đã cho chủ đầu tư dự án Minh Khang (Công ty TNHH thương mại Minh Khang) vay tổng số tiền gốc là hơn 243 tỉ đồng theo Hợp đồng tín dụng số 32.2010.HĐTD.BVB.NAN-DN ngày 22/12/2010, 0006/2016/HDDTD1/BVB019 ngày 24/5/2016 và nhận nợ bắt buộc theo thư bảo lãnh số BL000155 ngày 9/7/2015; và đổi lại, chủ đầu tư dự án Minh Khang đã sử dụng các tài sản là bất động sản (các giấy chứng nhận QSD đất thuộc dự án Minh Khang) để đảm bảo cho các khoản vay tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt.

Cũng tại Văn bản số 4664/CV/BVB, Ngân hàng TMCP Bảo Việt khẳng định quá trình thực hiện hợp đồng tín dụng Công ty TNHH thương mại Minh Khang đã vi phạm nghiêm trọng các điều khoản đã ký kết, trả nợ không đúng hạn và không đầy đủ.

Vì vậy, đề nghị Sở TN&MT, Sở Xây dựng hỗ trợ ngân hàng “không thực hiện các thủ tục xác nhận, chuyển nhượng, tặng, cho, thế chấp, bảo lãnh, thừa kế, sửa chữa công trình trên đất, thay đổi hệ thống điện nước… dưới bất kỳ hình thức nào liên quan đến tài sản nói trên nếu chưa có ý kiến bằng văn bản của ngân hàng”. Một lãnh đạo đơn vị chức năng (thuộc Sở TN&MT) cho biết đã được giao nhiệm vụ hỗ trợ Ngân hàng TMCP Bảo Việt.

Tuy nhiên từ khi nhận được Văn bản số 4664/CV/BVB cho đến nay, đơn vị họ chưa một lần phải có động thái “ngăn chặn”. Vì như vị này trao đổi: “Nếu có hoạt động mua bán, trao đổi, tặng cho… thì có lẽ chỉ thực hiện ngầm. Do các hộ gia đình, cá nhân có nhà hoặc đất ở dự án Minh Khang chưa được cấp Giấy chứng nhận QSD đất…”.

Từ cuối tháng 4/2019, qua công tác thanh kiểm tra toàn diện việc chấp hành pháp luật về đầu tư, xây dựng, đất đai, quản lý và sử dụng chung cư trên địa bàn tỉnh, Đoàn thanh tra liên ngành của tỉnh đã phát hiện ra rất nhiều những tồn tại, vi phạm. Trong đó đáng quan tâm là các vi phạm ở 2 chung cư PVNC2-CT1, PNVC2-CT2 thuộc dự án Khu nhà ở chung cư và văn phòng làm việc Thành Vinh (đường Nguyễn Quốc Trị, phường Hưng Bình) do Công ty CP Đầu tư sản xuất và thương mại Thành Vinh làm chủ đầu tư; và Nhà chung cư Vinaconex (P. Hà Huy Tập) do Công ty Vinaconex 20 (Công ty Xây dựng số 9.1) làm chủ đầu tư.

Các chủ đầu tư này chưa thực hiện đăng ký đất đai, chưa nộp tiền sử dụng đất vào ngân sách nhà nước, chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký QSD đất nhưng đã xây dựng chung cư; đã bán, bàn giao nhà cho người mua sử dụng.

Để xử lý vi phạm, tại Kết luận thanh tra số 551/KL-UBND ngày 29/9/2019, UBND tỉnh yêu cầu hai chủ đầu tư này phải thực hiện đăng ký đất đai, nộp tiền sử dụng đất và tiền chậm nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định, lập hồ sơ cấp Giấy chứng nhận QSD đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho chủ đầu tư đối với thửa đất xây dựng chung cư. Hoàn thành nộp tiền sử dụng đất trước ngày 30/10/2019, hoàn thành thủ tục đất đai trước ngày 30/12/2019; hoàn thành việc cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở cho người mua chậm nhất vào quý II/2020.

Vậy nhưng, theo thông tin từ Sở Xây dựng, Sở TN&MT, UBND TP. Vinh… (những cơ quan, đơn vị được UBND tỉnh giao theo dõi, đôn đốc) thì hai chủ đầu tư vẫn chưa thực hiện các nội dung UBND tỉnh đã yêu cầu tại kết luận thanh tra số 551/KL-UBND.

Với Sở Xây dựng, cho đến ngày 11/3/2020, tại Văn bản số 561/SXD-TTr báo cáo kết quả thực hiện kết luận thanh tra gửi UBND tỉnh đã xác định: “3 chung cư của 2 chủ đầu tư chưa khắc phục việc thực hiện đăng ký đất đai, chưa nộp tiền sử dụng đất vào ngân sách nhà nước”. Còn Sở TN&MT, trong tháng 5/2020, đã phải đề nghị UBND tỉnh giao Cục Thuế rà soát hồ sơ về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của Công ty CP Đầu tư sản xuất và thương mại Thành Vinh và Công ty Xây dựng số 9.1 và thực hiện cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế. Vì qua nhiều lần phát văn bản đôn đốc, Sở TN&MT vẫn chưa nhận được hóa đơn, tờ khai nộp tiền sử dụng đất, lệ phí (bản gốc) và các nghĩa vụ khác của 2 công ty này.

Chi cục Thuế TP. Vinh là đơn vị quản lý thu tiền sử dụng đất 3 dự án chung cư của Công ty CP Đầu tư sản xuất và thương mại Thành Vinh và Công ty Xây dựng số 9.1. Theo những cán bộ ở nơi này thì đã làm đủ mọi cách nhưng vẫn chưa thu được tiền thuế và tiền chậm nộp. Lắc đầu tỏ ra “ngao ngán” với hai chủ đầu tư chung cư PVNC2-CT1, PNVC2-CT2 và Nhà chung cư Vinaconex, một cán bộ thuế trao đổi: “Chúng tôi đã thực hiện cưỡng chế bằng biện pháp thông báo hóa đơn không còn giá trị sử dụng, sau đó đến định kỳ hàng tháng trích tiền từ tài khoản nhưng cũng không thể nào thu được tiền về cho ngân sách nhà nước. Chủ đầu tư thì cố tình trốn tránh không chịu làm việc. Mấy lần đầu còn tiếp xúc được họ, sau này chỉ làm việc được với nhân viên kế toán…”.

Về số tiền Công ty CP Đầu tư sản xuất và thương mại Thành Vinh hiện nợ là hơn 6.862 triệu đồng (tính đến ngày 9/4/2020), trong đó tiền sử dụng đất là hơn 4.879 triệu đồng, tiền chậm nộp là hơn 1.982 triệu đồng. Với Công ty CP Xây dựng 9.1, tổng tiền nợ ngân sách tính đến ngày 9/4/2020 là hơn 5.977 triệu đồng, trong đó tiền sử dụng đất là hơn 4.306 triệu đồng, tiền chậm nộp hơn 1.671 triệu đồng.

Lãnh đạo Chi cục Thuế TP. Vinh cho biết, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh tại Kết luận thanh tra số 551/KL-UBND, Cục Thuế đã có văn bản giao Chi cục đôn đốc hai chủ đầu tư phải nộp tiền sử dụng đất và tiền chậm nộp vào nhân sách nhà nước. Trường hợp các chủ đầu tư này không thực hiện thì dùng các biện pháp cưỡng chế. Nếu đã áp dụng hết các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định hành chính thuế nhưng các chủ đầu tư vẫn không thực hiện thì tổng hợp hồ sơ liên quan gửi về Cục Thuế để có cơ sở báo cáo UBND tỉnh để xử lý theo quy định.

Vì vậy, tháng 4/2020, Chi cục Thuế TP. Vinh đã có văn bản báo cáo công tác quản lý thuế đối với hai chủ đầu tư chung cư PVNC2-CT1, PNVC2-CT2 và Nhà chung cư Vinaconex gửi lên Cục Thuế…

Thực địa dự án Minh Khang, dù Ngân hàng TMCP Bảo Việt có Văn bản số 4664/CV/BVB đề nghị hai Sở TN&MT, Xây dựng hỗ trợ phong tỏa tài sản, để xử lý nợ, nhưng vẫn có những dấu hiệu cho thấy diễn ra việc mua bán, chuyển nhượng đất. Đó là ở các tuyến đường nội dự án, nhan nhản các các thửa đất trống có treo biển bán đất. Với tư cách người có nhu cầu, gặng hỏi về “nguồn gốc, lịch sử thửa đất” thì người rao bán đất trả lời:“Ngân hàng có giao dịch với chủ đầu tư thì chúng tôi cũng có hợp đồng góp vốn với chủ đầu tư. Chúng tôi đã trả đủ tiền nên chúng tôi có quyền chuyển nhượng đất…”.

Với các Công ty CP Đầu tư sản xuất và thương mại Thành Vinh, Công ty Xây dựng số 9.1, tìm hiểu được biết ngày 9/6/2020, Cục thuế tiếp tục giao Chi cục Thuế thành phố Vinh thực hiện rà soát việc thực hiện nghĩa vụ tài chính và việc thực hiện cưỡng chế thi hành quyết định hành chính thuế; đồng thời có báo cáo về Sở TN&MT để “tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh”.

Đánh giá chung về các dự án khu đô thị mới và nhà chung cư cao tầng trên địa bàn tỉnh, nhất là ở thành phố Vinh, dù số lượng đã khá nhiều, cần phải thẳng thắn là chưa có chủ đầu tư nào thực hiện “chuẩn chỉnh” như đã cam kết. Không chỉ vậy, trong lòng các khu đô thị mới và nhà chung cư cao tầng, đang có nhiều những tồn tại, bất cập; và ở một số dự án, đã xảy ra những chuyện phức tạp như trên. Nguyên nhân dẫn đến những mặt trái này, từng được chỉ rõ ra trong một số văn bản mà cấp thẩm quyền ban hành. Trong đó, có phần lỗi của các cơ quan quản lý nhà nước, nhưng lỗi lớn thuộc về chủ đầu tư. Vì vậy, để khắc phục, giải quyết những tồn tại, bất cập, không để xảy ra những xung đột tranh chấp tài sản, trách nhiệm chính thuộc về chủ đầu tư.

Nhưng thực tế đang cho thấy, nhiều chủ đầu tư rất chậm trễ, thậm chí lảng tránh giải quyết các bất cập, tồn tại. Hệ lụy từ những dự án này cho xã hội là không nhỏ. Tỉnh đã không có được những khu đô thị, chung cư phức hợp tạo điểm nhấn như kỳ vọng; quỹ đất các khu trung tâm đã cạn; tiền sử dụng đất chậm được thu hồi về cho ngân sách nhà nước; tiềm ẩn những vấn đề mất an ninh trật tự… Trong khi nhiều hộ gia đình, cá nhân đã bỏ ra một số lượng tiền rất lớn để hy vọng có được nhà ở, đất ở thì lại không được cấp quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở. Đây thực sự là bức tranh màu xám. Vì vậy, cần phải tập trung giải quyết dứt điểm. Đừng để kéo dài mãi tình trạng người dân, cán bộ được giao nhiệm vụ mỏi mòn với câu hỏi: Chủ đầu tư, ông ở đâu?